جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران می‌گوید آزادی بیان در ایران محدودتر شده است. او در دومین گزارش خود در شش ماه گذشته، از تأثیر تحریم‌ها بر “امنیت غذا و دارو” در ایران ابراز نگرانی کرده است.
جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران دومین گزارش خود را به مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارائه کرده است.
در این گزارش که متن کامل آن جمعه ۲۵ مرداد (۱۶ اوت) در سایت رسمی سازمان ملل منتشر شد، تأکید شده که در یک سال گذشته آزادی بیان در ایران محدودتر شده و نقض حقوق بشر ادامه یافته است. نخستین گزارش جاوید رحمان ۸ اسفند ۱۳۹۷ (۲۷ فوریه ۲۰۱۹) منتشر شده بود.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران در گزارش دوم خود ضمن تکرار درخواست سفر به ایران از مقامات جمهوری اسلامی، تصریح کرده که برای تهیه گزارش خود در مورد وضعیت حقوق بشر ایران، اطلاعات ارائه شده در منابع مختلف از جمله نهادهای غیردولتی، مدافعان حقوق بشر و رسانه‌ها را بر اساس مقررات شورای حقوق بشر بررسی کرده است. او برای این با نمایندگان جمهوری اسلامی ایران نیز تماس گرفته است.
در بخش نخست گزارش سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران به تأثیر مخرب حوادث طبیعی ۱۲ ماه گذشته، به طور مشخص سیل در بخش قابل توجهی از مساحت ایران، بر زندگی مردم عادی در ایران اشاره شده است. همزمان از تأثیر تحریم‌ها بر “امنیت غذا، در دسترس بودن و امکان تهیه دارو و تجهیزات پزشکی” در ایران ابراز نگرانی شده است. گزارش سازمان ملل تأکید می‌کند که تحریم‌ها بیشترین تأثیر را بر زندگی مردم عادی در ایران داشته‌اند.
جاوید رحمان سپس به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در شش ماه گذشته پرداخته و تأکید کرده است که حق آزادی بیان، حق آزادی و حق دسترسی به محاکمه عادلانه در ایران محدودتر شده است. او همچنین از آزار و اذیت فعالان حقوق بشر، اقلیت‌ها به ویژه شهروندان بهایی ایران، وکلا، روزنامه نگاران، از جمله روزنامه نگاران بخش فارسی بی‌بی‌سی، فعالان کارگری و همچنین زنان معترض به حجاب اجباری خبر داده و تأکید کرده که مقامات ایران همچنان تلاش می‌کنند آنها را مرعوب کنند.
همچنان در صدر جدول کشورهایی با بیشترین آمار اعدام
در گزارش سازمان ملل با اشاره به کاهش شمار اعدام‌‌ها در ایران – ۲۵۳ مورد اعدام در سال ۲۰۱۸ میلادی – تأکید شده که ایران همچنان در صدر جدول کشورهایی است که بیشترین آمار اعدام را دارند.
در این گزارش اشاره به اجرای مجازات اعدام در پرونده مجرمانی که در زمان ارتکاب جرم کودک بوده‌اند، آمده است: در سال ۲۰۱۸ هفت نفر از مجرمانی که در کودکی مرتکب جرم شده بودند، اعدام شدند و حدود ۹۰ نفر نیز با خطر اعدام مواجه هستند.
گزارش سازمان ملل تأکید می‌کند بر اساس کنوانسیون حقوق کودک که ایران نیز آن را امضا کرده است، اعدام این افراد کاملا ممنوع است و ایران باید فورا به اجرای چنین احکامی پایان دهد.
افزایش فشار بر فعالان حقوق بشر
در بخش دیگری از این گزارش به ارعاب وکلای مدافع حقوق بشر از جمله نسرین ستوده اشاره شده است. نسرین ستوده از زنان معترض به حجاب اجباری در ایران دفاع می‌کرد. او به ۱۴۸ ضربه شلاق و حبس طولانی مدت محکوم شده است. در ادامه به بازداشت هشت وکیل سرشناس حقوق بشر به دلیل دفاع از زندانیان سیاسی و فعالان حقوق بشر، از جمله امیرسالار داوودی اشاره شده که به حبس و ۱۱۱ ضربه شلاق محکوم شده است.
در ادامه گزارش به افزایش فشار بر فعالان کارگری، از جمله معلمان، کارگران و رانندگان کامیون اشاره شده و به طور مشخص از زندانیانی مانند سپیده قلیان، روزنامه‌نگار و سردبیر کانال تلگرامی گام، امیرحسین محمدی فرد، ساناز الهیاری، علی امیرقلی و عسل محمدی، اسماعیل بخشی و علی نجاتی نام برده شده است.
سرکوب زنان
گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور ایران بخشی را به فعالیت‌های زنان ایرانی مخالف حجاب اجباری اختصاص داده و در گزارش خود به پرونده یاسمن آریانی، منیره عربشاهی، مژگان کشاورز اشاره کرده است. این سه فعال مدنی در مجموع به ۵۵ سال و شش ماه زندان محکوم شده‌اند. بازداشت و محکومیت این زنان به حبس، نمونه روشنی از سرکوب زنانی که به طور مسالمت‌آمیز در پی حقوق خود هستند، خوانده شده است.
آزار و اذیت اقلیتهای مذهبی
گزارش سازمان ملل در ادامه به وضعیت اقلیتهای قومی و مذهبی پرداخته، به ویژه بهاییان اشاره شده است. گزارشگر سازمان ملل تأکید کرده که بهاییان بزرگترین اقلیت غیرمسلمانی هستند که جمهوری اسلامی آنها را به رسمیت نمی‌شناسد و جمعیت حدود ۳۵۰هزار نفری آنها در ایران را تحت آزار و اذیت شدید قرار می‌دهد. از آغاز جمهوری اسلامی تا کنون بیش از ۲۰۰ بهایی به دلیل عقاید مذهبی خود، اعدام شده‌اند.
گزارشگر ویژه سازمان ملل همزمان تصریح می‌کند که اعدام بهاییان به دلیل عقاید مذهبی آنها متوقف شده اما خطر بازداشت و زندانی کردن آنها، همیشه وجود دارد و از مرداد سال ۸۴ تا کنون بیش از ۱۱۶۸ بهایی بازداشت و با اتهامهای گنگ و مبهم به حبس محکوم شده‌اند. در ادامه به نقض حقوق مسلمانان سنی مذهب، دراویش گنابادی، اهل حق و اعضای عرفان حلقه اشاره شده است.
گزارشگر سازمان ملل در انتها ضمن تکرار درخواست خود برای دریافت اجازه سفر به ایران، از مقامات جمهوری اسلامی خواسته است به تهدید مدافعان حقوق بشر را خاتمه دهد، زندانیان دو تابعیتی را آزاد کند و به آزار اقلیتهای مذهبی رسمی و غیررسمی پایان دهد.