با نزدیک شدن سالروز حادثهی گلستان هفتم که به دستگیری خشونتآمیز و حبس صدها درویش گنابادی انجامیده بود، هشت تن از درویشان گنابادی محبوس در زندان تهران بزرگ موسوم به فشافویه با پایان دورهی محکومیت یکساله، از زندان آزاد شدند.
اصغر گنجیپناهی، محمد پناهی، پویا ایازی، امید قاسمی، سجاد رزمی، بیژن سلطانی، آرش مرادی و سعید عرب هشت درویشی هستند که بنا به گزارش مجذوبان نور، پس از گذراندن حکم یکسال حبسشان از زندان آزاد شدهاند.
اینک بیش از ۷۰ درویش گنابادی با حکم حبس یکساله آخرین روزهای حبس خود را در زندان فشافویه میگذرانند و در بهمن جاری از زندان آزاد خواهند شد.
صادق آملی لاریجانی رئیس قوه قضاییه ایران بهتازگی از عفو گستردهی زندانیان خبر داده است و این در حالی است که درویشان گنابادی که از زندان آزاد خواهند شد، همگی دورهی محکومیت خود را گذراندهاند.
این درویشان بدون بهرهمندی از حقوق ابتدایی یک متهم و زندانی، دوران حبس خود را در زندانی گذراندهاند که مخصوص زندانیان مواد مخدر طراحی شده است.
عموم این درویشان در زمان دستگیری در حادثهی گلستان هفتم مورد ضرب و جرح شدید نیروهای لباسشخصی قرار گرفته و با بدن مجروح و بدون درمان به زندان فشافویه منتقل شده بودند.
درگیری نیروهای امنیتی با دراویش از اواسط بهمن ۹۶ در مقابل منزل نورعلی تابنده، قطب دراویش صورت گرفت بود و پس از آن تحصن و تجمع دراویش گنابادی مقابل کلانتری ۱۰۲ در خیابان پاسداران در اعتراض به بازداشت نعمتالله ریاحی، یکی از دراویش با دخالت نیروهای امنیتی به خشونت و درگیری کشیده شد. در جریان این درگیری ها، صدها تن از دراویش معترض، بازداشت شدند یا مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.
برخی منابع خبری گفته بودند“تعداد زیادی از دراویش بازداشتی در طول مدت بازجویی و بازداشت، مورد شکنجه یا ضرب و جرح شدید قرار گرفتهاند و چند تن نیز کشته شدند.”
محمد راجی یکی از درویشانی است که در ناآرامیهای خیابان گلستان هفتم در منطقه پاسداران تهران از سوی ماموران امنیتی بازداشت و در بازداشتگاه آگاهی شاپور بر اثر ضربات وارده کشته شد.
محمد ثلاث نیز از جمله کسانی بود که بنا به گفته منابع مطلع طی جریانات گلستان هفتم بازداشت و پس از اخذ اعترافات اجباری با حکم اعدام مواجه شد و در نهایت سحرگاه روز دوشنبه ۲۸ خرداد ماه ۹۷ در زندان رجایی شهر کرج اعدام شد.
مقامات قضایی جمهوری اسلامی ایران ادعا کردهبودند، محمد ثلاث در حوادث ۳۰ دیماه ۱۳۹۶ در تجمع دروایش در خیابان پاسداران تهران که برای جلوگیری از بازداشت نورعلی تابنده، قطب دروایش گنابادی انجام شد اتوبوسی را به سوی ماموران انتظامی رانده و سه تن از آنها را زیر گرفته است.
حکم اعدام ثلاث درحالی از سوی شعبه نهم دادگاه کیفری یک استان تهران به ریاست قاضی محمدی کشکولی صادر شده بود که از زمان بازداشت تا صدور حکم قصاص تنها یک ماه نیم طول کشیده است و وی در طول برگزاری جلسه اول به وکیل انتخابی دسترسی نداشت.
پیش از این اعاده دادرسی محمد ثلاث، در تاریخ ۲۳ خرداد ۱۳۹۷، از سوی دیوان عالی کشور رد شده بود. به گفته زینب طاهری، وکیل محمد ثلاث و پسر و دختر او، و بر اساس اظهارات محمد ثلاث، وی سه ساعت پیش از این حادثه بازداشت شده بود، بنابراین راننده این اتوبوس نبوده است، آنها از مقامات مسئول خواسته بودند که سندی ارائه بدهند تا نشان بدهد که وی در آن روز راننده اتوبوس بوده و تنها به اعترافات اولیه وی که تحت شکنجه و ضرب و شتم گرفته شده، استناد نکنند.
محمد ثلاث در یک فایل صوتی گفته بود: «من راننده اتوبوسی نبودم که آدم کشته است. این صحنه سازی نیروی انتظامی است»
فشارها به دراویش در نظام جمهوری اسلامی عمدتا از شهر قم آغاز شد. قم مذهبیترین شهر ایران است و با توجه به نزاع تاریخی صوفیه و اهل شریعت، فشار بر دراویش در این شهر سابقه طولانی دارد و به سالهای قبل از انقلاب میرسد؛ اما در سالهای اول دهه هشتاد خورشیدی با انتشار شماری از کتابهای ضدصوفی در قم که این سلسله را به ضدشیعی بودن متهم میکردند، رفته رفته جو سنگینتری علیه آنها شکل گرفت. تنش در مناسبات حکومت با دراویش نعمتاللهی با تخریب برخی از مکانهای مذهبیشان و مخالفت حکومت با گردهمایی آنها به خصوص در قم وارد مرحله ای شد که یک دهه بعد در تهران به درگیری فیزیکی و خونریزی انجامید.
در سالهای گذشته اخبار و گزارشهای پرشماری از احضار، تهدید، بازداشت و در نهایت محاکمه و صدور احکام سنگین برای دراویش – به ویژه دراویش سلسله گنابادی- منتشر شده است.