یاداشتی در رابطه با علی اشرف درویشیان، داستان‌نویس و پژوهشگر سوسیالیست و چپگرای کُرد
یدی بلدی:
“نیاز علی ندارد” و “هتاو” نمونه‌هایی از چهره‌های ستمدیده وبیاد ماندنی، داستان‌های علی‌اشرف درویشیان هستند. نیازعلی، کودک بیماری که نام فامیلی او با فقر و تنگ‌دستی هماهنگ بود، عاقبت براثر بیماری دنیا را که ارمغانی جز فقر و بیماری برای او نداشت ترک کرد. هتاو، دخترکی که پدرش به خاطر فقراو را به عقد مردی درمی‌آورد در شب عروسی دچار خونریزی می‌شود و هنگامی‌که پدرش او را بغل کرده و می‌خواهد برای مداوا به شهر ببرد؛ گریه‌کنان می‌گوید:” دخترم فدای یک لقمه نان شد. “
آثار درویشیان آکنده از درد و رنج مردم است؛ اما شاهکار برجسته او زندگی‌اش بود که تا واپسین نفس به میثاق و تعهدی که با انسان‌های اعماق جامعه بسته بود وفادار ماند .
درویشیان در سال ۱۳۲۰ در کرمانشاه به دنیا آمد. دوران کودکی و نوجوانی رنج بارش را می‌توان در آثارش مشاهده کرد. درویشیان با نوشتن مقاله‌ای در جهان نو بنام صمد جاودانه شد، تولد نویسنده‌ای متعهد را بشارت داد. رژیم که قلم مردمی او را برنمی‌تابید او را دو بار دستگیر و از آموزش‌وپرورش اخراج کرد، اما او از پای ننشست و در کرمانشاه به کتاب‌فروشی پرداخت و به همین دلیل چند بار به ساواک احضار شد.
علی‌اشرف در سال ۵۴ برای سومین بار دستگیر و به ۱۱ سال زندان محکوم شد، وقتی‌که از دادگاه به زندان شماره چهار موقت برگشت با شوخی و خنده گفت: “دوتا یک گرفتم”.
او در زندان محکم و استوار ایستاد و در تمام‌کارهای بند شرکت می‌کرد و داستان‌هایش را که همه را حفظ بود برای زندانیان می‌خواند. به ارشد تظاهرات مردم علیه رژیم که یکی از خواسته‌های آنان آزادی زندانیان سیاسی بود، علی‌اشرف و هزار زندانی دیگر از زندان آزاد شدند و مورد استقبال مردم قرار گرفتند و به آغوش مردم بازگشتند.
آثار درویشیان بازتاب واقعیات جامعه بود و از زندگی محرومان و تهیدستان نشأت می‌گرفت. درویشیان افزون بر داستان‌نویسی به‌کارهای پژوهشی و فرهنگ‌عامه نیز همت گماشت، آثار پژوهشی درویشیان عبارت‌اند: از عقاید و رسوم مردم کرمانشاه، فرهنگ افسانه‌های ایران، واژه کردی کرمانشاهی و گردآوری متل‌ها و داستان‌ها. بزرگ اثر علی‌اشرف سال‌های ابری نام دارد که روایتگر زندگی پرفرازونشیب خود او از کودکی در کرمانشاه، آموزگاری در روستاها، دوران دانشجویی، فعالیت سیاسی بازجویی و زندان تا پایان زندان است و درمجموع حکایتگر دردها و رنج‌هاست مصاحبه با صفر خان قهرمانی از دیگر آثار اوست که چندین بار تجدید چاپ شد.
داستان‌های درویشیان عبارت‌اند از سلول ۱۸، از این ولایت، فصل نان، آب‌شوران، همراه آهنگ‌های بابایم، گل طلا وکلایش قرمز. اما بزرگ‌ترین اثر درویشیان پایبندی او به توده‌های زحمتکش جامعه بود و نام او به‌عنوان نویسنده‌ای که قلم اش در خدمت محرومان و تهیدستان بود جاودانه خواهد ماند.
شهناز، همسر درویشیان در تمام سال‌ها یار و یاور همسرش بود و در تمام مشکلات و سختی‌ها همواره درکنارهمسرش بود، امیدواریم شهناز گرامی در کنار یادگارهای زندگی مشترکش با درویشیان بهرنگ، گلبرگ و گلرنگ مانا و پاینده باشند.