ارس امیری، دانشجوی ۳۳ساله کارشناسی ارشد دانشگاه کینگستون بریتانیا، از سوی دادگاهی در تهران به ۱۰ سال زندان محکوم شده‌است.
او دانشجوی فلسفه و هنر در این دانشگاه بود که به واسطه رشته تحصیلی خود توانست با شورای فرهنگی بریتانیا هم‌زمان با تحصیلش همکاری داشته‌باشد و “کلیه فعالیت‌های او در ایران با مجوز و هماهنگی وزارت ارشاد بوده‌است”.
از مراحل دادرسی و روند رسیدگی به پرونده ارس امیری، اطلاع درستی در دست نیست، اما غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه روز دوشنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۸ در حاشیه یک جلسه، گفته است: «یک دانشجوی دختر (بدون اشاره به نام او) که برای انگلیس جاسوسی می‌کرده، با اتهام “اقدام علیه امنیت داخلی کشور” به ۱۰ سال حبس محکوم شده‌است».
اظهار نگرانی نخست وزیر و وزیر خارجه بریتانیا:
در پی اعلام محکومیت ۱۰ ساله برای این دانشجوی ساکن لندن، ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا روز چهارشنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۸ با اشاره به اینکه از شنیدن این خبر شوکه شده، خطاب به نمایندگان پارلمان این کشور گفت: «فرد محکوم شده برای یک موسسه قانونی کار می‌کرد که هدفش بهبود روابط میان دو کشور بود».
جرمی هانت وزیر خارجه بریتانیا نیز روز سه‌شنبه ۲۴ اردیبهشت در واکنش به صدور حکم ده سال زندان، این اقدام را “بسیار نگران کننده” توصیف کرده‌است.
موضع‌گیری شورای فرهنگی بریتانیا:
همچنین یک عضو ارشد شورای فرهنگی بریتانیا روز سه‌شنبه به خبرگزاری فرانسه گفت: «با تاسف باید اعلام کنم این‌طور که به نظر می‌رسد همکارمان ارس امیری همان شهروند ایرانی است که جمهوری اسلامی او را زندانی و برعلیه او حکم صادر کرده است.»
این عضو ارشد شورا افزود: «ما بسیار از این حکم متاسفیم وعمیقا نگران امنیت و سلامت ارس هستیم و این امر از ابتدای دستگیری ایشان دراوایل سال ۲۰۱۸ الویت ما بوده است.»
واکنش همسر نازنین زاغری به حکم ارس امیری:
«ریچارد رتکلیف» همسر نازنین زاغری در مطلبی در روزنامه گاردین که روز پنجشنبه ۲۶ اردیبهشت منتشر شد، به خبر محکومیت «ارس امیری» و تشابه بین پرونده او و همسرش اشاره کرده است.
آقای رتکلیف نوشته است: «اعلام خبر محکومیت ارس امیری، من را یاد وضعیت مشابه با نازنین در سال ۲۰۱۶ انداخت. نازنین زاغری و ارس امیری هر دو و در حالی که برای تعطیلات و برای دیدار با خانواده خود به ایران رفته بودند، بازداشت شدند. هر دو به دلیل ارتباط با بریتانیا و هر دو به اتهام جاسوسی محاکمه شدند».
ریچارد رتکلیف گفته است: «امروز هردوی آنها در زندان اوین هم‌سلول هستند».
همسر نازنین زاغری افزود: «حکم ارس امیری را تلویزیون اعلام کرد. دادگاه‌های انقلاب هیچ‌گاه احکامشان بر اساس عدالت نیست. آنها زندانی کردن را این طور در رسانه‌ها تبلیغ می‌کنند».
خبرگزاری مهر به نقل سخنگوی قوه قضائیه نوشته: «این فرد مسئول میز ایران در شورای فرهنگی انگلیس موسوم به “بریتیش کانسل” بوده و فعالیت‌های مختلفی را ساماندهی و مکرر با نام مستعار به کشور رفت و آمد می‌کرده است.»
عکس‌العمل یکی از بستگان ارس امیری:
محسن عمرانی، پسر خاله ارس امیری، در واکنش به صحبت‌های سخنگوی قوه قضائیه می‌گوید که “این قضیه اسم مستعار ارس واقعیت ندارد و رفت و آمد او به کشور با نام مستعار، کذب است” و “تمام رفت و آمد ارس با پاسپورت رسمی ایران و با نام ارس امیری بوده.”
آقای عمرانی همچنین در خصوص فعالیت‌های ارس امیری در شورای فرهنگی انگلیس گفته‌است: «بریتیش کانسیل تا سال ۸۷ به طور رسمی در ایران فعالیت داشته است و بعدش به درخواست جمهوری اسلامی دفتر خودش تو ایران رو تعطیل کرده. ارس سال ۱۳۹۰ از طریق آگهی استخدام و با توجه به رشته تحصیلی‌اش که مدیریت هنری است، در دفتر لندن بریتیش کانسیل استخدام شده و تا سال ۱۳۹۵ فعالیتش ادامه داشته و بعد از اون هم که مشغول تحصیل بود. فعالیت این دفتر در لندن هم خیلی محدود بوده و الان هم که چند ماهیه به کل تعطیه. نکاتی که اینجا هست اینه که کلا بریتیش کانسیل فعالیت عجیب غریبی جز برگزاری فعالیت‌های فرهنگی هنرمندای ایرانی تو انگلیس نداشته».
محسن عمرانی، پسر خاله ارس امیری در چند توییت به شرح برخی جزییات می‌پردازد:
“حتما خبر رو تا به حال شنیدین. واقعا از صبح حالم دگرگونه از این همه بی‌عدالتی! واقعا به چه گناهی ارس باید ۱۰ سال بره زندان! یه سری جزییات رو که من جسته گریخته شنیدم رو اینجا می‌گم:
بریتیش کانسیل تا سال ۸۷ به طور رسمی در ایران فعالیت داشته است و بعدش به درخواست جمهوری اسلامی دفتر خودش تو ایران رو تعطیل کرده. ارس سال ۱۳۹۰ از طریق آگهی استخدام و با توجه به رشته تحصیلی اش که مدیریت هنری است در دفتر لندن بریتیش کانسیل استخدام شده.
ارس تا سال ۱۳۹۵ فعالیتش ادامه داشته و بعد از اون هم که مشغول تحصیل بود فعالیت این دفتر در لندن هم خیلی محدود بوده و الان هم که چند ماهیه به کل تعطیه. نکاتی که اینجا هست اینه که کلا بریتیش کانسیل فعالیت عجیب غریبی جز برگزاری فعالیت‌های فرهنگی هنرمندای ایرانی تو انگلیس نداشته.
جز اینکه اینجا کسی اگه از لحاظ فرهنگی به کسی نفوذ کرده، این ایرانه که به انگلیس نفوذ کرده، ارس به عنوان یه کارمند ساده یه نهاد فرهنگی به چه اطلاعات خاصی می‌تونسته دسترسی داشته باشه که بخواد جاسوس بشه؟ در ضمن اینکه تمام فعالیت‌های ارس در انگلیس با مجوز وزارت ارشاد بوده
نحو برخورد دستگاه امنیتی و قضائی تو این پرونده و نحوه اتهام زنی به ارس به خوبی نشون می ده که تمام اقدامات وزارت اطلاعات صرفا در راستای پرونده سازی و گروکشی بوده که ارس وجه مصالحه این موضوع و درگیری های سیاسی شده!
سیر پرونده کاملا مسخره و غیر قانونیه! اول اتهام ارس اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی بود. بعد تبدیل شد به عضویت در گروه غیرقانونی موضوع ماده ۴۹۹ و امروز هم که سخنگوی قوه‌قضاییه به صورت فی‌البداهه جرم ارس رو جاسوسی اعلام کرده!!
از همه چی ناراحت کننده‌تر اینه که قوه‌قضاییه حتی به قوانین خود جمهوری اسلامی فارغ از منصفانه یا غیرمنصفانه بودنشون پای‌بند نیست! مثلا، قبل از اینکه رای دادگاه به وکیل ارس ابلاغ بشه موضوع از طرف سخنگو قوه قضاییه اطلاع رسانی شده و خانواده این خبر غیرمنتظره رو از رسانه‌ها شنیده!
یا مثلا مثل تمام پرونده های امنیتی و پرونده سازی های مشابه در این پرونده هم با بهانه های خلاف قانون و با تهدید و ارعاب بازجوهای وزارت اطلاعات، جلسات بازجویی رو ضبط ویدئویی کردن تا کی تو بزنامه هویت (معادل مدرنش چیه؟) به عنوان سند پخش کنن!
ولی از همه بی‌شرمانه‌تر درخواست وزارت اطلاعات از ارس برای جاسوسی براشون بوده! از اول دستگیری ارس، کارشناسای وزارت اطلاعات!، اصرار به همکاری اطلاعاتی و استفاده از ارس به عنوان نفر وزارت اطلاعات در بریتیش کانسیل بودن که با مخالفت صریح ارس مواجه شدن!
به دفعات این عدم همکاری ارس وسیله ای برای تهدید ارس به صدور حکم سنگین از سوی بازجوها بوده که نهایتاً این تهدید را با زندانی کردن مجدد ارس از شهریور پارسال و امروز با حکم سنگین ده ساله عملی کردن!
یه داستان مسخره دیگه هم این قضیه اسم مستعار ارسه! این مساله بزرگ نمائی دستگاههای امنیتی ایرانه و برخلاف اظهارات سخنگو که مشخص نیست با چه اهدافی بیان میشه، رفت و آمد ارس به کشور با نام مستعار، کذب محضه!
تمام رفت و آمد ارس در طول این سالا برای سرکشی خانوادگی و با پاسپورت رسمی ایران و با نام ارس امیری بوده. تو پرونده گفتن ارس از اسم مستعار استفاده کرده که اشاره داره به استفاده ارس از فامیل مادرش تو مکاتبات بریتیش کانسیل بوده!
تو تمام مکاتبات و مراوادتی که ارس بعضا با هنرمندان داخل کشور داشته، همیشه از فامیل اصلی خودش در کنار فامیل مادر اش (خاتمی) استفاده کرده و هیچ امر پوشیده و مخفی نبوده است.
تازه خدایی شما چندتا ارس تو زندگی می‌شناسین! اگه ارس می‌خواست ناشناس بمونه به نظر بهتر نبود اسم کوچیک کم تابلوتری پیدا می‌کرد تا تغییر فامیلش. یعنی حتی کتایون سادات کمتر تابلوئه تا ارس! طبیعتا این ادعای استفاده از نام مستعار برای جاسوسی خنده دار است
می‌دونم که خیلی خوش‌خیالیه که فکر کنیم با این سر و صداها رویه جمهوری اسلامی عوض میشه یا ارس رو فردا آزاد می‌کنن، ولی ما به جز امید راه دیگه‌ای هم داریم؟ حداقل باید از ارس یاد بگیریم که قوی باشیم و خوش‌بین!”
ارس امیری متولد آبان ۱۳۶۵ دانشجوی کارشناسی ارشد در دانشگاه کینگستون بریتانیا و کارمند بریتیش کانسیل (شورای فرهنگی بریتانیا) حدود ۱۰ سال پیش به قصد ادامه تحصیل به لندن مهاجرت کرد و از چند سال گذشته با بریتیش کانسیل بریتانیا همکاری می‌کرد.
خانم امیری، ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ درست ۵ روز بعد از آخرین سفرش به ایران که برای دیدار با مادر بزرگ بیمار خود به ایران سفر کرده بود از سوی ماموران وزارت اطلاعات در تهران بازداشت و به بند ۲۰۹ وزارت اطلاعات مستقر در زندان اوین منتقل شد.
محسن عمرانی پسر خاله ارس امیری پیش‌تر به کمپین حقوق بشر در ایران درباره نحوه و دلیل بازداشت او گفته‌بود: «ارس روز ۱۸ اسفند به تهران و از آنجا به شهر آمل رفت، برای دیدن مادربزرگش که به بیمارستان منتقل شده بود. در واقع این سفر او به تهران برای دیدن مادربزرگ بیمارش بود. روز ۲۳ اسفندماه نیز به تهران برگشت که به فرودگاه برود. آن روز در اتومبیل در خیابان از سوی ماموران وزرات اطلاعات بازداشت شد. ارس و با چند نفر دیگر از اقوامش سوار ماشین داشتند جایی می‌رفتند که اتومبیل وزارت اطلاعات جلوی آنها پیچیده و ارس را با خود برد.»
«ارس»، روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۷، با تامین وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی به صورت موقت از زندان اوین آزاد شد، اما در ۱۶ شهریور ۹۷ در پی احضار به دادسرای اوین مجددا بازداشت می‌شود.
“ارس امیری پیش از این بارها برای دیدار با خانواده به ایران سفر کرده و هیچ‌گاه با مشکل مواجه نشده‌بود.”
شورای فرهنگی بریتانیا آن گونه که خود در وبسایتش معرفی کرده، سازمانی بین المللی برای روابط فرهنگی و فرصت‌های آموزشی است که در حوزه هنر، زبان آموزی و فعالیت های اجتماعی و با هدف اعتمادسازی و فراهم ساختن فرصت‌های بین المللی فعالیت می‌کند. این شورا که کار خود را در بخش ایران از سال ۱۹۴۲ میلادی آغاز کرده، در سال ۲۰۰۹ و پس از لغو ویزای کارمندان خارجی و احضار کارمندان بومی، فعالیت خود را در ایران معلق کرد.
از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی در خرداد ۱۳۹۲ بازداشت ایرانییان دوتابعیتی یا مقیم کشورهای خارجی توسط اطلاعات سپاه و وزارت اطلاعات افزایش یافته که اغلب به اتهام جاسوسی و بدون دسترسی به وکیل بازجویی شده و در دادگاه‌های غیرعلنی با استناد به اعترافات اجباری زمان بازجویی محاکمه شده‌اند. جمهوری اسلامی در مواردی نیز از این متهمان به عنوان گروگان استفاده کرده و آنان را در ازای دریافت پول و یا آزادی وابستگان زندانی یا بازداشت شده‌اش در سایر کشورها آزاد کرده است.
نازنین زاغری و کمال فروغی ۲ شهروند ایرانی-بریتانیایی هستند که در زندان اوین از سال‌های گذشته به‌سر می‌برند.
نازنین زاغری حدود سه سال پیش هنگام بازگشت به لندن توسط ماموران سپاه به همراه دختر خردسالش در فرودگاه امام تهران بازداشت و از سوی دادگاه به ۵ سال زندان محکوم شد.
عباس عدالت، یکی دیگر از شهروندان دو تابعیتی انگلیسی-ایرانی، استاد ریاضی و علوم کامپیوتری دانشگاه امپریال کالج لندن بود که در جریان سفرش به ایران ۲۶ فروردین ۱۳۹۷ بازداشت شده‌بود.
عدالت اوایل زمستان ۹۷ از زندان اوین، آزاد شده و به لندن بازگشت.
تحلیلگران غربی می‌گویند جمهوری اسلامی از افراد دوتابعیتی به عنوان گروگان استفاده می‌کند تا از دولت‌های غربی پول و امتیاز بگیرد.
گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران در آخرین گزارش خود که حدود ۹ ماه پیش منتشر شد، از حبس دو تابعیتی‌ها در ایران ابراز نگرانی کرد و گفت، این بازداشت ها موجب نگرانی عمیق است و نمونه بارزی از طی نشدن مراحل قانونی در ایران است.
گزارشی از: «داریوش عدیم»