سازمان عفو بین الملل با انتشار فراخوانی، خواهان اقدام فوری در خصوص وضعیت دانیال زین‌العابدینی، نوجوان ایرانی در معرض خطر اعدام در زندان مهاباد شده است.
این نهاد حقوق بشری در متن این فراخوان با اشاره به قوانین بین‌المللی، بدون استثنا، صدور حکم مرگ برای اشخاصی که در زمان وقوع جرم کمتر از ۱۸ سال سن داشته‌اند را ممنوع می‌داند و از مقامات ایرانى خواسته تا علیرغم این که وظیفه دارند تا عاملان جرایم شنیع، نظیر قتل در این مورد را به سزای اعمال‌شان برسانند، اما بی‌درنگ هر برنامه‌ای برای اعدام کردن دانیال زین‌العابدینی را متوقف کنند.
عفو بین‌الملل در فراخوان فوری خود از شهروندان و فعالان حقوق بشر خواسته است که نامه‌های خود را هرچه زودتر به رییس قوه قضاییه، ابراهیم رییسی به دفترنمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران در مقر سازمان ملل در ژنو ارسال کنند.
متن کامل این فراخوان را در ادامه بخوانید:
فراخوان اقدام فوری
نوجوان ایرانی در معرض خطر اعدام
دانیال زین العابدینی، زندانی ۱۸ ساله در زندان مهاباد، در استان آذربایجان غربی، در معرض خطر اعدام قرار دارد. این زندانی در خرداد ۱۳۹۷، در یک محاکمه نامنصفانه و در پی محکوم شدن به مشارکت در قتلی که در زمان ۱۷ سالگی او رخ داده، به مرگ محکوم شد. اعدام او به معنی نقض جدی قوانین بین‌المللی خواهد بود.
اقدام شما موثر است؛ به زبان و قلم خودتان نامه بنویسید و یا از متن زیر الگوبرداری کنید.
ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضاییه
به آدرس نمایندگی دائم جمهوری اسلامی ایران در مقر سازمان ملل در ژنو
Chemin du Petit-Saconnex 28
۱۲۰۹ Geneva
Fax: +41 22 733 02 03
Email: iranunog@mfa.gov.ir
دانیال زین‌العابدینی، نوجوان ایرانی، به دلیل جرمی که در زمان ۱۷ سالگی او رخ داده، در معرض خطر اعدام در زندان مهاباد قرار دارد. قوانین بین‌المللی، بدون استثنا، صدور حکم مرگ برای اشخاصی را که در زمان وقوع جرم کمتر از ۱۸ سال سن داشته‌اند ممنوع می‌کند. اعدام کردن این زندانی به معنی نقض «کنوانسیون حقوق کودک» و «میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی» است، معاهداتی که ایران هم از جمله کشورهای امضاکننده‌ی آنها است.
دانیال زین‌العابدینی، که در حال حاضر ۱۸ سال سن دارد، در پی محکوم شناخته شدن در مورد مشارکت در قتل یک نفر، با همکاری چهار جوان دیگر، در ۱۳ خرداد ۱۳۹۷ در یک دادگاه رسیدگی به جرایم نوجوانان، در شهر مهاباد در استان آذربایجان غربی، به مرگ محکوم شد. دادگاه درخواست وکیل دانیال زین‌العابدینی برای صدور حکم جایگزین اعدام برای او، به دلیل برخوردار نبودن وی از رشد کافی عقلی، را رد کرده است. در حکم صادرشده استدلال شده است که اگرچه این زندانی «از نظر سنی کمتر از سایر متهمان است [سایر متهمان همگی در زمان وقوع جرم بین ۱۸ تا ۲۰ سال سن داشته‌اند]، لیکن نحوه‌ی گفتار و دفاعیات و استدلال وی نشان می‌دهد حداقل از نظر عقلی از سایر متهمان رشیدتر بوده است.» دیوان عالی کشور در ۵ آبان ۱۳۹۷ حکم مرگ را مورد تأیید قرار داده و درخواست اعاده‌ی دادرسی را رد کرده است. فرایند قضایی که به محکومیت دانیال زین‌العابدینی منجر شده نامنصفانه و قویاً ناقض اصول رسیدگی قضایی به جرایم نوجوانان بوده است؛ این زندانی در کل دورهی بازداشت پیش از محاکمه از دسترسی به وکیل برخوردار نبوده و از اظهاراتی که بدون حضور وکیل کرده بوده علیه او در دادگاه استفاده شده است.
این‌جانب، در عین حال که اذعان می‌کنم مقام‌ها و مسئولان ایرانی وظیفه دارند تا عاملان جرایم شنیع، نظیر قتل در این مورد، را به سزای اعمال‌شان برسانند، مصرانه از شما درخواست می‌کنم که بی‌درنگ هر برنامه‌ای برای اعدام کردن دانیال زین‌العابدینی را متوقف کرده، محکومیت و حکم مرگ او را ملغا کنید و امکان محاکمه‌ی مجدد منصفانه و مطابق با اصول رسیدگی قضایی به جرایم نوجوانان، بدون توسل به حکم مرگ و همچنین بدون استناد به اظهاراتی که بدون حضور وکیل کرده به او بدهید. خواهشمندم اطمینان حاصل کنید که او از دسترسی به وکیل منتخب خود برخوردار خواهد شد. فراتر از این، از شما می‌خواهم فوراً و رسماً همه‌ی اعدامها را به حال تعلیق درآورید، صدور حکم مرگ برای تمام بزهکاران نوجوان را متوقف کنید و در مورد نوجوانانی که به مرگ محکوم شده‌اند بدون تأخیر تخفیف در مجازات قائل شوید. همچنین از شما می‌خواهم که با طرح مقررات قانونی جدید، تدابیر لازم برای اصلاح ماده‌ی ۹۱ «قانون مجازات اسلامی» را اتخاذ کنید، به گونه‌ای که صدور حکم مرگ در رابطه با جرایمی که افراد کمتر از ۱۸ سال مرتکب شده‌اند، بدون هیچ قید و شرطی از جانب دادگاه‌ها و بدون هیچ ملاحظه و استثنای دیگر و در راستای عمل به تعهدات ایران در چارچوب قوانین بین‌المللی به صورت کلی ملغا شود.
با تشکر
اطلاعات تکمیلی
دانیال زین‌العابدینی ۴ مهر ۱۳۹۷ از سوی آگاهی مهاباد احضار شد تا به سؤالاتی درباره قتل فجیع صادق برمکی، ۱۹ ساله، جواب بدهد؛ صادق برمکی، چند روز پیش، مورد اصابت ضربات ساطور و چاقو قرار گرفته و زنده در آتش سوزانده شده بود. بنا به گزارش‌های رسانه‌های محلی در آن زمان، نیروی انتظامی چندین نفر دیگر را هم در رابطه با این قتل دستگیر کرده بود. دانیال زین‌العابدینی تا ۵ مهر ۱۳۹۷ در بازداشتگاه آگاهی مهاباد در بازداشت بود و سپس به بازداشتگاه نوجوانان در ارومیه، در استان آذربایجان غربی، منتقل شد. او و چهار نفر دیگر در رابطه با قتل صادق برمکی مورد محاکمه قرار گرفتند .۱۳ خرداد ۱۳۹۷، دانیال زین‌العابدینی به دلیل مشارکت در قتل به مرگ محکوم شد. او به علاوه، به دلیل مشارکت در آدم‌ربایی و ربودن صادق برمکی، به پنج سال حبس در بازداشتگاه نوجوانان در ارومیه و پرداخت جریمه به دلیل استعمال مواد مخدر و تصویربرداری از جنایت محکوم شد. دو متهم دیگر نیز به مرگ محکوم شدند و برای دو متهم باقیمانده حکم حبس صادر شد.
محاکمه در یک دادگاه ویژه کودکان و نوجوانان در شعبه سوم دادگاه کیفری شماره یک در استان آذربایجان غربی برگزار شد. در دادگاه از ویدئوهایی به عنوان شواهد و مدارک جرم استفاده شد که گفته می‌شود دانیال زین‌العابدینی و دو متهم دیگر ضبط کرده بودند؛ این ویدئوها چند روز بعد از وقوع قتل و پیش از برگزاری محاکمه، از سوی منبع ناشناسی در اینترنت منتشر شده بود. این ویدئوها که پژوهشگران سازمان عفو بین‌الملل هم بعضی از آنها را مشاهده کردهاند، حاوی تصاویر آزار دهندهای از دانیال زین‌العابدینی و دو نفر دیگر است؛ این سه نفر در حال فیلمبرداری از خودشان به همراه جنازه صادق برمکی هستند که با صورت و لباس خون‌آلود در خودرویی افتاده است. در این ویدئوها همچنین دیده می‌شود که این سه نفر بیرون خودرو ایستاده‌اند و به مقتول متلک می‌گویند و در همین حال یکی از آنها ضربه دیگری با ساطور به او میزند. ۳ مهر ۱۳۹۷، چوپانی که در حال گله چراندن بوده به جنازه سوخته صادق برمکی بر می‌خورد و نیروی انتظامی را در جریان می‌گذارد و متعاقب آن دانیال زین‌العابدینی و سایرین دستگیر می‌شوند.
با وجود این، محاکمه دانیال زین‌العابدینی به شکل نامنصفانه و مغایر با اصول رسیدگی قضایی به جرایم نوجوانان برگزار شد. او تا روز برگزاری دادگاه اجازه دسترسی به وکیل نداشت. این زندانی در دورهی بازداشت پیش از محاکمه و در بازجویی‌هایی که بدون حضور وکیل انجام شده بود، پذیرفته بود که در اتفاقاتی که به مرگ صادق برمکی منجر شد مشارکت داشته است. این اظهارات دانیال زین‌العابدینی و همچنین اظهاراتی که سایر متهمان بدون حضور وکیل کرده بودند، در دادگاه علیه خودشان مورد استفاده قرار گرفت. در حکم دادگاه، درخواست وکیل دانیال زین‌العابدینی برای صدور حکم جایگرین اعدام رد شد؛ وکیل او این درخواست را بر مبنای ماده ۹۱ «قانون مجازات اسلامی» مطرح کرده بود که به دادگاه‌ها اجازه می‌دهد در مورد کسانی که در زمان وقوع جرم کمتر از ۱۸ سال سن داشته‌اند، به شرط آن که رسیدن‌شان به «رشد و کمال عقلی» محرز نشده باشد، احکام جایگزین حکم مرگ صادر کنند. اما دادگاه به این نتیجه رسید که دانیال زین‌العابدینی به رشد کامل رسیده بوده و برای تشخیص رشد و کمال عقلی نظر سازمان پزشکی قانونی را استعلام نکرد .
«عفو بین‌الملل» ۹۹ مورد اعدام محکومان نوجوان در ایران، از آغاز سال میلادی ۲۰۰۵ تا ۱۷ ژوئن ۲۰۱۹، را ثبت کرده، اما بر این باور است که تعداد واقعی این اعدامها ممکن است بسیار بیش از این باشد. این سازمان، به علاوه، به اسامی تعداد زیادی از دیگر محکومان نوجوان در ایران دسترسی یافته است که در حال حاضر در انتظار اجرای حکم اعدام به سر می‌برند.
«عفو بین‌الملل» با مجازات اعدام در تمامی موارد و بدون استثنا، صرف نظر از ماهیت جرم، مشخصات مرتکبان ،یا روشهای مورد استفاده دولت برای اعدام زندانیان، مخالف است. مجازات اعدام ناقض «حق حیات» و شدیدترین نوع «مجازات بی‌رحمانه، غیرانسانی، و تحقیرکننده» است.