زندان مرکزی ارومیه، از جمله زندان‌هایی است که زندانیان سیاسی و عقیدتی بدون رعایت اصل تفکیک جرایم در آن نگهداری می‌شوند و از بسیاری از حقوق ابتدایی خود محروم هستند.
مسئولان زندان ارومیه بین زندانیان سیاسی و عقیدتی سنی مذهب و سایر زندانیان تبعیض زیادی قائل می‌شوند.
یک منبع نزدیک به یکی از زندانیان اهل سنت محبوس در این زندان که مایل نیست نام او عنوان شود در خصوص آمار زندانیان می‌گوید: «در زندان ارومیه ۶۰درصد زندانیان کُرد و سنی مذهب و ۴۰درصد دیگر زندانیان نیز ترک و اهل تشیع هستند».
گفته می‌شود زندانیان کُرد و اهل سنت اکثرا از شهرستان‌های مختلف استان به آنجا تبعید شده‌اند، در حالی‌که بیشتر شهرهایی که زندانیان از آنجا تبعید شده‌اند خود دارای زندان هستند.
از سوی دیگر بر اساس این گزارش، تقریبا تمام زندانیان کُرد و سنی مذهب از وضعیت زندان و احکامی که علیه‌شان صادر شده، ناراضی‌اند و به آن اعتراض دارند.
این منبع در ادامه می‌گوید: «وضعیت دادگاه‌ها نیز به همین منوال است. قضات دادگاه اکثرا تعصب دارند و زندانیان عقیدتی گزارش می‌دهند که در زمان برگزاری دادگاه، قضات با الفاظی زشت آن‌ها را خطاب می‌کنند و نفرت خود را پنهان نمی‌کنند».
در پاره‌ای مواقع احکام اولیه صادر شده از سوی دادگاه بدوی در شعب مختلف در دادگاه‌های تجدیدنظر یا دیوان عالی کشور نقض می‌شود، ولی این روند چند ماه و گاه چند سال به طول می‌انجامد. در کنار این موضوع در طول این مدت وضعیت بد زندان و تبعیض‌های پیاپی، زندانیان سنی مذهب را از روند رسیدگی عادلانه به پرونده‌هایشان ناامید کرده‌است.
همچنین بنا بر گفته این منبع آگاه و به استناد گفته‌های برخی زندانیان سیاسی و عقیدتی در زندان، مسئولان اندرزگاه‌ها و مسئول ارشد بهداری، با اطلاع رییس زندان، در وارد کردن مواد مخدر یا قرص‌های بوپرنورفین (Buprenorphine) یا b2 به زندان نقش دارند.
قاضی ناظر بر زندان نیز از جمله کسانی است که با آزادی مشروط یا عفو موردی زندانیان مخالفت می‌کند. نماینده وزارت اطلاعات در زندان که با نام مستعار «علیرضا» شناسانده شده‌است نیز از جمله کسانی است که در زد و بند‌های ورود و توزیع مواد مخدر در زندان سهیم است.
بنا به گفته زندانیان محبوس در این زندان، شمار زندانیان در بیشتر مواقع به حدی بالاست که آن‌ها مجبورند در طول مدت شب بر روی پله‌ها به خواب روند.
در خصوص زندان ارومیه گفتنی‌است؛ مشابه دوره محکومیت برخی زندانیان در این زندان، در زندان‌های دیگر کشور کمتر دیده می‌شود. زندانیانی با سابقه تحمل حبس‌های طولانی مدت از ۲۵ تا ۲۹ سال.
این منبع در پایان می‌گوید: «این مسائل تنها گوشه کوچکی است از آن‌چه بر زندانیان می‌گذرد و تا کنون اعتراض‌های آن‌ها به مسئولان مربوطه و دستگاه قضایی در استان نتیجه‌ای در پی نداشته‌است».