«شریف باجور» سرپرست تیم اطفاء حریق شش‌نفره‌ای بود که روز سوم شهریور ۱۳۹۷ برای مقابله با آتش‌سوزی در جنگل‌های روستای پیله از توابع مریوان بدون هیچ امکاناتی به منطقه اعزام شد. او که عضو انجمن سبز چیا بود، در حفاظت از محیط زیست و مهار آتش‌سوزی، فرد مجرب و باسابقه‌ای بود؛ اما با این حال آنان در مقابله با این آتش‌سوزی جان باختند.
رئیس سازمان امداد و نجات هلال احمر علت فوت را انفجار مین‌های باقی‌مانده از جنگ ایران و عراق اعلام کرده است؛ اما «سعدی نقشبندی» – مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان – در گفت‌وگویی اعلام کرد که هیچ گونه انفجاری رخ نداده است و این جانباختگان طعمه حریق شده‌اند. این در حالی است که پزشکی قانونی هنوز علت مرگ این فعالان محیط زیست را اعلام نکرده است. خبر درگذشت شریف باجور بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی داشت و مراسم تشییع او و سه تن از همراهانش با استقبال مردم و باشکوه برگزار شد.
مرگ مشکوک!
گفته‌های منابع محلی بر تردید درباره حادثه مرگ شریف باجور می‌افزاید. یکی از منابع محلی می‌گوید: «پیکرهای شریف باجور و سه تن دیگر، سوخته نبودند. سوختگی جنازه را جمع می‌کند؛ حال آن‌که جنازه‌ها جمع نشده بودند. ضمن این‌که پیکر این چهار تن کامل نبوده و دست و پا نداشته است.» این منبع همچنین گفته است که «شکم شریف باجور پاره شده و محتویاتش بیرون ریخته بود»؛ امری که نمی‌تواند بر اثر سوختگی در آتش رخ دهد. به گفته او «احتمال خفگی» این چهار تن بر اثر دود هم ممکن نبوده است؛ چون در این منطقه به هیچ وجه چنین چیزی امکان ندارد.
فعالان محیط زیست در کردستان بر این باورند که حوادث آتش‌سوزی در جنگل‌های مریوان اتفاقی نیست و به دست نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انجام می‌گیرد. منابع محلی می‌گویند که آن‌ها به زعم خود، این کار را برای مقابله با نیروهای کرد مستقر در آن منطقه انجام می‌دهند.
اما شریف باجور کیست؟
شریف باجور ۴۵ ساله، فعال مدنی، محیط زیست و حقوق حیوانات بود. او از سال ۱۳۸۶ عضو انجمن سبز چیا بود؛ انجمنی که با اهداف زیست محیطی در کردستان فعالیت می‌کند. او مانند دیگر فعالان محیط زیست بارها بازداشت شده بود.
مرداد ۱۳۹۰ شریف باجور و مهرماه همان سال برادرش «رحیم باجور» – دانشجو و فعال مدنی – توسط نیروهای امنیتی در شهر مریوان بازداشت شدند و با وجود پیگیری مکرر خانواده آن‌ها و مراجعه به نهادهای امنیتی و قضایی بیش از سه ماه از وضعیت آن‌ها اطلاعی در دست نبود. این مسئله نقض ماده ۹۲ کنوانسیون حقوق زندانیان است که بر اساس آن متهم حق دارد بلافاصله خانواده خود را از بازداشت، مراحل محاکمه و از احوال خود مطلع کند.
باجور در دفاع از حقوق حیوانات نیز فعال بود. در آبان ۱۳۹۵ مادر هفت توله سگ، قربانی خشونت انسان شد. باجور اعلام کرد با راهپیمایی و اعتصاب غذا از مریوان تا ثلاث باباجانی می‌خواهد صدای هفت توله سگی باشد که مادرشان «بی‌رحمانه» با خشونت و ضرب و جرح عده‌ای از شهروندان کشته شده است. باجور در راه با مردم صحبت می‌کرد و برگه‌های آگاهی‌رسانی درباره حقوق حیوانات و محیط زیست را پخش می‌کرد.
از دیگر سو ملا قادر قادری، امام جمعه پاوه و نماینده ولی فقیه در این شهر، در خطبه‌های نماز جمعه با انتقاد از پیاده‌روی اعتراضی باجور گفت: «چرا کسی برای ١۴ میلیون انسان مظلوم افغانستان، عراق، سوریه و یمن پیاده‌روی نمی‌کند. احدی با مردم این کشورها درد دل نکرده است.»
به هر حال ۱۲ آبان این فعال حقوق حیوانات حین راهپیمایی توسط نیروهای امنیتی در «دزلی» بازداشت شد. او البته فردای آن روز یعنی ۱۳ آبان آزاد شد. یک ماه پس از بازداشت مغازه باجور توسط افراد ناشناس به آتش کشیده شد؛ حادثه‌ای که برخی از رسانه‌ها آن را به نیروهای اطلاعاتی نسبت می‌دهند.
۳۱ فروردین ماه ۱۳۹۶ شمسی مردم ناراضی روستای عصرآباد، که به انتقال زباله شهرستان مریوان به روستایشان اعتراض داشتند، تجمعی مسالمت‌آمیز ترتیب داده بودند؛ ماموران نیروی انتظامی به معترضان یورش بردند و آن‌ها را مورد ضرب و شتم و هتاکی قرار دادند. شریف باجور مردم این روستا را در این اعتراض همراهی کرد. فردای آن روز (اول اردیبهشت ۱۳۹۶) باجور در روستای عصرآباد توسط نیروهای امنیتی دستگیر شد و به مکان نامعلومی منتقل شد. این سومین بار بود که در کم‌تر از یک سال او را بازداشت می‌کردند. باجور پیش از این نیز در ۱۵ فروردین ۱۳۹۶ به همراه «نازار حق‌پرست» و «هیوا منوچهری» – از فعالان محیط زیست – دستگیر شده بود.
بازداشت‌ها و آزار و اذیت مانع از حق‌طلبی و فعالیت‌های صلح‌آمیز باجور نشد. او در شهریور ۱۳۹۶ در اعتراض به کشتار کولبران و با همراهی اعتصاب غذای زندانیان سیاسی فاصله مریوان تا تهران را رکاب زد و پس از چهار روز در ۲۶ شهریور به تهران رسید که با استقبال فعالان مدنی رو به رو شد. شعار باجور در این تور صلح‌آمیز «عدم خشونت راه پیروزی انسانیت است» بود. باجور در ادامه برنامه‌هایش با خانواده آتنا دائمی و سپس رضا شهابی دیدار کرد. این فعال مدنی اهل مریوان لوح تقدیر خود را به پدر آتنا دائمی اهدا کرد. همچنین با حضور در منزل رضا شهابی خواستار آزادی این فعال کارگری شد. او که تمام مسیر را در اعتصاب غذا بود در خانه شهابی به اعتصابش پایان داد.
شریف باجور هیچ گاه از دغدغه محیط زیست، حقوق حیوانات و حقوق بشر و ایران فارغ نشد. و نهایتا در راه نجات جنگل‌های بلوط جان سپرد.
«برگرفته از توانا»