یدی بلدی؛ امسال نیز در اول مهرماه طبق سنت دیرینه زنگ‌های آغاز مدارس تحصیلی به صدا در آمد و بیش از ۱۲ میلیون دانش‌آموز و حدود یک میلیون معلم و دبیر فعالیت خود را در سال تحصیلی نوین در ۹۶ هزار مدرسه و ۵۴۰ هزار کلاس درسی آغاز کردند.
هر سال در آغاز سال تحصیلی خانواده‌های دانش‌آموزان با گران‌تر شدن لوازم تحصیلی فرزندانشان روبرو می‌شوند، اما امسال گرانی لوازم تحصیلی سیر صعودی بیشتری داشت و خانواده های فقیر و کم در آمد ناچارند بخش بیشتری از هزینه‌های ناچیز زندگی محقر خود را صرف هزینه تحصیلی فرزندان خود کنند. درسال گذشته ۳۱۵ هزار کودک و نو جوان به علت فقر مالی، اعتیاد خانواده‌ها ویا اجبار بکار کردن از تحصیل محروم شده ویا درطی سال ناچار به ترک تحصیل شده‌اند، بدیهی است امسال با گرانی و چند برابر شدن لوازم تحصیلی بر میزان محرومین از تحصیل افزوده خواهد شد، به صدا در آمدن زنگ مدارس در امسال برای همه کودکان شادی آفرین نیست بلکه برای دانش‌آموزانی که به علت فقر ناچار به کار کردن هستند زنگ به صدا درآمدن محرومیت آر مدرسه و کار اجباری است
وضعیت و عملکرد آموزش و پروش درا یران نمی‌تواند جدا از دیگر ساختارهای نظام باشد، از این نظر برخورداری دانش‌آموزان از امکانات تحصیلی و فوق برنامه‌ای آموزشی از یک اختلاف عمیق طبقاتی برخوردار است.
مدارس غیر انتفاعی مناطق ثروتمند نشین تهران و شهرهای بزرگ در مقایسه با کلاس‌هایی که درکپرهای سیستان و بلوچستان تشکیل می‌شود نشانگر این اختلاف طبقاتی فاحش است.
در ایران مدارس به چند دسته، دولتی، شاهد و غیر انتفاعی تقسیم می‌شوند، هرچند در مدارس دولتی به طور رسمی شهریه دریافت نمی‌شود اما در طی سال تحصیلی به دستاویزهای گوناگون مبالغی از خانواده‌ها دریافت می‌کنند، مدارس دولتی خود نیز از نظر برخورداری دانش‌آموزان از امکانات تحصیلی قابل مقایسه نیستند چنانکه در بلوچستان و جنوب خراسان و روستاهای هرمزگان و بوشهر دانش‌آموزان در کپرها درس می‌خوانند و فاقد زمین ورزش و سرویس‌های بهداشتی هستند و در استان‌های کردستان، کرمانشاه، لرستان و ایلام از یک اتاق کاه‌گلی به عنوان مدرسه استفاده می‌شود. دانش‌آموزان دختر دبستان شین آباد کردستان که چند سال پیش بر اثر آتش سوزی بخاری فرسوده دچار آنش سوزی شدند هنوز از سوختگی‌های ناشی از آتش سوزی رنج می‌برند. معالجه نشده‌اند.
مدارس شاهد: مدارسی هستند که به فرزندان خانواده‌ی شهدا، جانبازان و ازادگان تعلق دارد و از نظر امکانات از وضعیت مناسب‌تری نسبت به مدارس دولتی برخوردارند و فارغ التحصیلهای این مدارس دارای سهمیه در دانشگاه‌های کشور هستند.
مدارس غیرانتفاعی: مدارسی هستند که شهریه این مدارس از ۲ میلیون تومان تا ده‌ها میلیون تومان بالغ می‌شود این مدارس از امکانات آموزشی و ورزشی بیشتری نسبت به مدارس دولتی برخوردارند و ۸۰ درصد دانش‌آموزان این مدارس به علت کیفیت بالاتر آموزشی نسبت به مدارس دولتی در دانشگاه‌های دولتی پذیرفته می‌شوند.
مشکلات و نفائص زیادی در برنامه‌ها و عملکرد نظام آموزشی وجود دارد که به برخی از آنان به‌طور خلاصه در موارد زیر می‌توان اشاره کرد.
محتوای درسی: محتوای کتابهای درسی در علوم اجتماعی، تاریخ و ادبیات آکنده از دروغ و تحریف و اغراق است مهم‌ترین بخش این آموزش‌ها در تبلیغ برتری مذهب تشیع و شایستگی ولایت فقیه است، در این کتاب‌ها رهبران اسلام و خاندان آنان را انسان‌هایی با توانایی‌های فوق بشری جلو داده که بری از هرگونه خطا هستند و وظیفه‌شان نجات بشر از فقر و فساد و ظلم و ستم است و ولایت فقیه را جانشین برحق آنان می‌دانند، همچنین درباره نقش روحانیون به‌ویژه شخص خمینی در انقلاب ۵۷ اغراق می‌کنند و مبارزات دیگر کوشندگان آزادی و عدالت در طول تاریخ را ناچیز جلوه داده و تحریف می‌کنند، دانش‌آموزان ناچارند خرافات وموهو مات نظام آموزشی را فراگیرند اما چون این باورها قابل انطباق با دانش امروز بشری و واقعیات موجود در جامعه نیست از این رو اذهان و افکار اکثر دانش‌آموزان تأثیر گذار نیست.
نقش و موقعیت زنان: زنان در کتابهای درسی نقش برجسته‌ای در تولید و سازندگی جامعه ندارند، مهم‌ترین، وظیفه‌ای که برای مادران قائل‌اند نقش مادر بودن و خانه دار بودن است، در تصاویری که در کتابهای درسی وجود دارد زنان یا در آشپزخانه هستند یا فرزندان را برای مدرسه رفتن بدرقه می‌کنند، در این کتاب‌ها زنان صدر اسلام را الگوی زنان می‌دانند که زنان باید به آن‌ها اقتدا و از تعالیم آنان پیروی کنند.
افت روز افزون تحصیلی: به علت وخامت وضعیت اقتصادی بخشی از کودکانی که وابسته به خانواده‌های فقیر و تنگدست هستند ناچار و به اجبار باید کار کنند و حتی بعضی از کودکان میهنمان به علت نداشتن شناسنامه این بدیهی‌ترین حق هر انسان از رفتن به مدرسه محروم اند، از سوی دیگر چون آموزگاران مدارس دولتی برای تأمین هزینه‌های زندگی ناچارند در ساعات فراغت به‌کارهای دیگر بپردازند ازاین‌رو خستگی آموزگاران از توان تدریس آنان می‌کاهد و بازدهی لازم رانداردکه خود موجب افت تحصیلی خواهد شد، مسئولان وزارت آموزش و پروش نیز با برنامه‌ها و اهداف خود، اولویت را به آموزش‌های دینی می‌دهند تا آموزش‌های علمی.
اعتیاد و شرارت در مدارس: گسترش و رشد اعتیاد، شرارت ولمپنیسم در جامعه مسلماً در مدارس نیز اثر گذار است طبق آمار مسئولین آموزش و پروش ۳۰ هزار دانش آموز به مواد مخدر اعتیاد دارند ویکصدهزار دانش آموز در معرض ابتلا به اعتیاد قرار دارند، دعوا و درگیری و حتی چاقو کشی در مدارس نیز روی می‌دهد چنانکه در دو سال گذشته دو نفر از دانش‌آموزان براثر اصابت چاقو در صحن مدرسه کشته شده‌اند شرارت و درگیری و پرخاشگری به‌قدری در مدارس افزایش یافته که بعضی از دانشاموزان چاقو، پنجه بکس و تیغ موکت بری با خود حمل می‌کنند بیش از ۶۰ درصد زندانیان کانون‌های بزهکاری کودکان نوجوانان را دانش‌آموزان تشکیل می‌دهند.
موارد ذکرشده هرکدام خود بحث مفصل و جداگانه ای می‌طلبد و هدف فقط اشاره مختصری به این مشکلات بود.
سال تحصیلی امسال نیز مانند سال‌های پیشین شاهد افت بیشتر تحصیلی و حوادث بیشتر در مدارس فرسوده و فاقد امکانات خواهیم و میزان اعتیاد و شرارت نیز با تأثیر پذیری از جامعه بیشتر خواهد شد و مسئولین نظام نیز مانند گذشته حفظ آموزش‌ها، شعائر و مراسم دینی و تبلیغ برای مشروعیت نظام را بر آموزش دانش و ارتقای ارزش‌های اخلاقی ترجیح خواهند داد.
«یداله بلدی»
اشاره: مسوولیت محتوای نوشتارها و مقاله‌های ارسالی، بر عهده نویسنده است و گذار (سامانه دموکراسی و داد)، دیدگاه‌ها و آرای مطرح شده در محتوای مطالب را ارزش‌گذاری نمی‌کند. هدف این سامانه مهیا کردن تریبونی آزاد برای بیان آرا و دیدگاه‌های مختلف در راستای گذار از حاکمیت اسلامی به دموکراسی است.