تنها ۳۶ ساعت پس از آغاز حمله نظامی ترکیه به روستاهای مرزی کُردنشین در شمال سوریه، «کمیته بین‌المللی نجات» اعلام کرد دست‌کم ۶۴هزار کُرد در این منطقه آواره شده‌اند. گفته می‌شود در صورت ادامه این جنگ، شمار آوارگان می‌تواند به ۴۵۰هزار نفر هم برسد. در عین حال، میان پناهجویان در یونان و قبرس شنیده می‌شود که نیروهای امدادی و صلیب سرخ در حال آماده‌باش برای استقبال از هزاران آواره هستند.
ویدیوهایی که رسانه‌ها منتشر کرده‌اند، روستاهای کُردنشین را از دور نشان می‌دهند با دود و صداهایی از درگیری‌هایی که انگار تک‌وتوک در گوشه‌و‌کنار نوار مرزی شمال سوریه و جنگ ترکیه اتفاق می‌افتند. در اطراف روستاها به سمت شرق و مرکز سوریه اما نوار دیگری ایجاد شده از خودروهایی که مردم غیرنظامی را به مناطق امن می‌برند. در میان آن‌ها، شمار کودکان چشم‌گیر است. میکروفون یکی از رسانه‌ها به سمت زنی می‌رود که پشت‌وانت سوار است. وقتی گزارش‌گر از او می‌پرسد که آیا می‌ترسد، صدایش را بلند می‌کند، با دستانش بازوهای فرزندش را می‌گیرد و رو به خبرنگار تقریبا فریاد می‌کشد: «برای بچه‌ها می‌ترسیم.»
ایجاد «منطقه امن» از پیش میان ترکیه و امریکا مورد توافق قرار گرفته بود. امریکا گفته بود که نیروهای نظامی خود را از این منطقه خارج می‌کند؛ خلاف توافق خود با کُردها. ترکیه هم در پی کسب حمایت امریکا، اعلام کرد منطقه‌ای به طول ۴۸۰ کیلومتر و عرض ۳۲ کیلومتر قرار است تحت کنترل این کشور در آید تا بتواند با حملات احتمالی شاخه‌های نظامی کُردها مقابله کند. توافق در حالی به انجام رسید که تاکنون هیچ درگیری در این منطقه ایجاد نشده بود و ساکنان این مناطق، روستانشینان غیرنظامی بودند.
«رجب‌طیب اردوغان»، رییس‌جمهوری ترکیه اما در سازمان ملل متحد سخن‌رانی کرد و گفت این منطقه می‌تواند پذیرای دو تا سه میلیون پناهجوی سوری باشد که به سرزمین خود برگردانده می‌شوند.
اردوغان در سازمان ملل گفته بود که ایران، سوریه و روسیه هم از این طرح حمایت خواهند کرد. مدتی از این اظهارات نگذشته بود که ترکیه اعلام جنگ کرد و به ناگهان روستانشینان هم لباس مقاومت بر تن کردند. جنگ آغاز شد و ۱۰هزار انسان در سرزمین خودشان آواره شدند. تقریبا تمامی حکومت‌ها ترکیه را مورد انتقاد قرار داده‌اند. زمانی که امریکا سخن از ترک نظامی شمال سوریه گفت هم انتقادهای بسیاری مطرح شد؛ به ویژه که این اقدام را «خیانت» به کُردها توصیف کردند. همین اقدام، زمینه‌ساز آغاز جنگ ترکیه علیه کُردها شد.
بسیاری از سیاسیون امریکا، به ویژه برخی از هم‌پیمانان «دونالد ترامپ»، رییس‌جمهوری این کشور، معتقدند عقب‌نشینی نظامی امریکا از این منطقه، تبدیل به چراغ سبزی برای اردوغان در حمله به کُردها شده است.
هدف دیگر اردوغان البته خالی کردن روستاهای کُردنشین از سکنه و اسکان پناهجویان سوری بازگشته به کشور در همان منطقه است. در این صورت، می‌توان گفت که یکی از بزرگ‌ترین تغییرات اجباری بافت جمعیتی در حال به وقوع پیوستن است؛ این‌بار هم به قیمت آوارگی و بی‌خانمانی و مرگ و کشتار و حتی اسکان اجباری.
کُردها که حالا از شهرهای مرزی «راس العین» و «تل الابیض» به زور سلاح و جنگ آواره شده‌اند، امریکا را «خائن» می‌دانند. خبرگزاری «آناتولی» ترکیه خبر داده است که بنا بر آمار رسمی، تا پایان روز پنج‌شنبه ۲۲۸ نیروی نظامی کُرد جان باخته‌اند. همین آمار از سوی نیروهای نظامی کُرد ۱۰۹ نفر اعلام شده بود. صلیب سرخ مرگ ۱۱ شهروند غیرنظامی را تایید کرده است.
بنابر بیانیه نیروهای سوریه دموکراتیک، در سه روز جنگ ترکیه علیه «روژئاوا»، ۲۲ جنگجوی سوریه دموکراتیک جان باخته‌اند. در این مدت، پنج سرباز ترکیه و ۲۶۲ نیروی افراطی اسلامی هم‌پیمان آن‌ها کشته شده‌اند.
گفته می‌شود دست‌کم پنج شهروند کُرد به همراه کودکی سوری در روستایی کُردنشین در مرز شمال سوریه جان خود را از دست داده‌اند. اما ۱۰ روستای کُردنشین توسط ارتش ترکیه تصرف شده‌اند. این‌ها اولین آمار و نه آخرین آن هستند.
در مقابل چنین فاجعه‌ای، حالا دونالد ترامپ می‌خواهد نقش میانجی را نیز ایفا کند. او در توییتی اعلام کرده که حاضر است میان ترکیه و کُردها میانجی باشد.
اتحادیه اروپا و بسیاری از قدرت‌های جهان اقدام ترکیه را نقد کرده‌اند؛ حتی ایران و اسراییل. «حسن روحانی»، رییس‌جمهوری ایران گفته است که توافقات پشت‌پرده در این خصوص به نفع منطقه نیست اما از کُردها خواست که به ارتش سوریه بپیوندند.
«بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر اسراییل هم ضمن محکوم کردن حمله ترکیه، گفت که حاضر است به کُردها در این جنگ یاری رساند. اتحادیه اروپا نیز در کنار محکوم‌کنندگان این جنگ است.
اما اردوغان انگار که می‌خواهد همچنان بتازد، عصبانی‌تر از قبل، اتحادیه اروپا را دوباره تهدید کرد که اگر از موضع خود برنگردند، مرزهای خود را به سمت اروپا باز می‌کند تا بیش از سه میلیون پناه‌جو راهی این اتحادیه شوند. پاسخ اتحادیه اروپا تهدید اردوغان بود. آن‌ها گفتند که ترکیه اگر همچنان می‌خواهد که به این اتحادیه بپیوندد، باید طبق قوانین کشورهای عضو بازی کند. بسیاری از حاکمان کشورها، اقدام ترکیه علیه کُردها را یک‌جانبه توصیف کرده‌اند.
جنگ کلامی و تهدیدهای نظامی از همه طرف با محوریت آوارگی شمار بزرگی از انسان‌ها همچنان ادامه دارد. ده‌ها هزار کُرد در داخل سوریه آواره شده‌اند. قرار است تا سه میلیون پناهجوی سوری از ترکیه و کشورهای دیگر به منطقه امنی که ترکیه و امریکا ناامن کرده‌اند، منتقل شوند. در نهایت، ترکیه همچنان تهدید می‌کند که مرزهای خود را بر روی پناهجویان خواهد گشود؛ انسان‌هایی که اهرم دست سیاسیون شده‌اند تا منافع اقتصادی و سیاسی استراتژیک آن‌ها پیش رود.
حالا در شمال سوریه، روستانشینان کُرد در حال فرار از حمله نظامی ترکیه هستند. گفته می‌شود بیشتر آن‌ها به سمت شرق حرکت کرده‌اند تا در مناطق اطراف شهر «حسکه» موقتا اقامت کنند؛ موجی از مردم که پیاده، با موتور، سوار بر خودرو و وانت در حال ترک زمین‌های خود هستند. سازمانهای امدادی حاضر در محل هم گفته‌اند اگر مجبور شوند، کارمندان خود را از این منطقه منتقل می‌کنند.
در عین‌حال، کشورهای اروپایی از اتباع خود که در نوار شمالی سوریه ساکن هستند، خواسته‌اند تا این منطقه را ترک کنند.
صندوق کمک به کودکان سازمان ملل، «یونیسف» هشدار داده است که تنش نظامی دیگر، پیامدهای ناگواری در پی خواهد داشت. هم‌چنین افزوده است دختران و پسران بسیاری در شمال سوریه در معرض خطر جدی مصدومیت، مرگ یا فرار اجباری قرار دارند.
میان این اخبار و هشدارها البته تصاویر کودکان زخمی و مصدوم شده و حتی پیکرهای بی‌جان آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شوند.
برخی از قبایل و طایفه‌ها البته در ترکیه از جنگ با کُردها استقبال کرده‌اند. برخی تصاویر عبور تانک‌ها را از خیابان در میان تشویق و سروصدای پرشور مردم نشان می‌دهند. یکی از روسای قبایل حامی ترکیه در مرز جنوبی این کشور، آغاز جنگ توسط ترکیه را روز بزرگی برای این کشور دانست. او این اقدام را به معنای بازگشت پرشکوه پناهجویان سوری به سرزمین خود توصیف کرد؛ البته بدون آن‌که اشاره‌ای به کُردهای آواره کند.
شورای امنیت سازمان ملل از اعضای اتحادیه اروپا خواست که در این باره موضع‌گیری کنند. بریتانیا، فرانسه، آلمان، بلژیک و لهستان از ترکیه پایان این جنگ را خواسته‌اند: «آغاز جنگ مسلحانه‌ای دیگر در شمال شرق باعث تهدید دوباره ثبات کل منطقه می‌شود؛ رنج غیرنظامیان را تشدید می‌کند و به آوارگی بیشتر دامن می‌زند.»
شورای امنیت از بالا رفتن خشونت در این مناطق ابراز نگرانی کرده است.
اما همین حالا که سران کشورهای مختلف مشغول رایزنی و به ظاهر در تلاش برای متقاعد کردن اردوغان به اتمام جنگ هستند، بر شمار آواره‌ها، مصدومان و کشته‌ها افزوده می‌شود.
تصمیم اردوغان و عملی کردن آن، آوارگی ۱۰ هزار نفر را در کنار بازگرداندن اجباری میلیون‌ها سوری به سرزمین‌شان به دنبال خواهد داشت که آن را می‌توان در کنار بالا رفتن آمار پناهجویان به سمت اروپا قرار دارد تا میزان ترس و واهمه اتحادیه اروپا را دریافت. به تازگی مقامات مختلف اروپایی از بالا رفتن آمار پناهجویان نالیده‌اند که ممکن است حتی از سال ۲۰۱۵ هم اوضاع وخیم‌تر شود.
در میان پناهجویان ساکن یونان و قبرس شایع شده است که سازمانهای کمک به آوارگان، از جمله صلیب سرخ، در حالت آماده‌باش هستند و به باور آن‌ها، طی هفته‌های آتی، موجی از پناهجویان سوری به این کشورها خواهند آمد.
کلاف سردرگمی حالا بر محور اردوغان در نقش خودکامه‌ای دیگر قرار است فصل دیگری از کوچ اجباری را برای کُردها تصویر کند و هزاران نفر دیگر به میلیون‌ها آواره جهان افزوده شوند.
و البته که جنگ همچنان ادامه دارد…
منبع: ایران‌وایر