مهم‌‌ترین مساله‌ای که این روزها دغدغه خانواده‌ها و به‌ویژه دانشجویان شده، پرداخت شهریه و واریز وجه برای انتخاب واحد به‌منظور حضور در کلاس‌های درسی دانشگاه‌ها است. موضوعی که در برخی از دانشگاههای کشور به شکل سرسام‌آوری بالا رفته و عرصه را برای برخی از دانشجویان تنگ کرده است. به نظر می‌رسد که حتی بسیاری از آن‌ها مجبور به ترک تحصیل شده‌اند.
بسیاری از دانشجویان و خانواده‌های آن‌ها، «پولی شدن» دانشگاه‌ها و دریافت شهریه را خلاف عدالت اجتماعی می‌دانند و معتقدند حجم مبلغ دریافت شده از سوی دانشگاه، همسو و برابر با میزان خدماتی که ارائه می‌شود نیست. شکایت‌های مردمی از یک‌سو، ناتوانی دولت از ایجاد اشتغال با محدود کردن ورود به دانشگاه از طریق «بومی‌گزینی» و «پولی‌سازی» از سویی دیگر، باعث شده تا فقط افراد خانواده‌های فقیر را از تنها روزنه امید محروم می‌کنند.
در همین حال، دانشگاههای دولتی هم با بهانه‌های مختلف در حال دریافت شهریه از دانشجویان هستند. در حقیقت دانشگاههای دولتی با کاهش سنوات تحصیل، تلاش می‌کنند تا برای قسمتی از آموزش پول دریافت کنند.
بر این اساس، دانشجویان درصورتی‌که در مقطع کارشناسی نتوانند در هشت ترم تحصیلی، در مقطع کارشناسی ارشد در چهار ترم و در دکتری در هشت ترم تحصیلی، فارغ‌التحصیل شوند ادامه تحصیل آن‌ها منوط به پرداخت هزینه خواهد بود.
افزایش بی‌رویه هزینه‌های خوابگاه و غذا و برون‌سپاری این خدمات به پیمانکاران هم باعث افزایش هزینه‌های تحصیل در ایران شده است.
یکی از دانشجویان کارشناسی دانشگاه امیرکبیر می‌گوید: «سال ۱۳۹۳ قانونی مصوب شد که تحصیل رایگان تنها برای هشت ترم تعریف شده بود و بعدازآن، سنوات رفاهی آموزشی به دانشجویان تعلق نمی‌گرفت. از ترم دهم به بعد از دانشجویان، پول دریافت می‌کند.»
این دانشجو در ادامه و برای توضیح نحوه دریافت پول برای ادامه تحصیل دانشجو و تناقض قانونی آن می‌گوید: «کسی که تغییر رشته داده، یا دو رشته‌ای است، نباید برای ترم‌هایی که به مدت‌زمان تحصیلش اضافه می‌شود هزینه‌ای پرداخت کند؛ اما در بعضی دانشکده‌ها، برخی از دروس سالی یک‌بار ارائه می‌شود که اگر دانشجو نتواند آن را اخذ کند، به‌ناچار ده ترم می‌شود.»
همچنین از منظر دیگر، علاوه بر کاهش سنوات تحصیلی، بحث کاهش ظرفیت پذیرش دوره‌های روزانه نیز مطرح است. به‌عنوان‌مثال، رشته «علوم ارتباطات» در حوزه تحصیلات تکمیلی ازجمله رشته‌هایی است که جذب دانشجو در آن همواره به تعداد بسیار اندک بوده است. به عبارتی مجوز پذیرش دانشجو در این رشتهها به‌سختی اعطا شده است.
حذف رشتههای روزنامه‌نگاری از دانشگاه صداوسیما و دانشگاه تهران و برخی سالها در دانشگاه علامه طباطبایی، اعتراض‌هایی را هم به همراه داشت؛ اما در سال ۱۳۹۸ پذیرش در این دانشگاه‌ها تفاوت چشم‌گیری پیدا کرد؛ مثلا تنها در دانشکده صداوسیما ۶۰ نفر، در دانشگاه علامه طباطبایی ۱۰ نفر و در دانشگاه تهران ۳ نفر پذیرش شدند؛ اما نکته مهم این‌که همه پذیرفته‌شدگان برای نوبت دوم بودند.
یک دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علامه به ایران‌وایر می‌گوید: «دانشجویان باید هزینه آموزش و خوابگاه را پرداخت کنند. این مبلغ گاهی به حدود سه میلیون تومان می‌رسد و این هزینه به‌صورت پلکانی افزایش پیدا می‌کند.»
طی دو سال گذشته، اعتراضات دانشجویی پرتعدادی، به‌ویژه توسط شوراهای صنفی، در بسیاری از دانشگاههای صورت گرفته است. به‌عنوان‌مثال، دانشجویان دانشگاه «پلی‌تکنیک» در اعتراض به اخذ غیرقانونی شهریه‌های سنگین به بهانه سنوات تحصیلی، هم‌نیازی و در کل اعمال قوانین آموزشی به نفع «پولی‌سازی» دست به تجمع زده‌اند.
همچنین ایسنا، خبری را که چندی پیش در فضای مجازی در مورد تجمع دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی در پردیس مرکزی این دانشگاه برگزار شد، تایید کرد. این دانشجویان به مسائل صنفی خود اعم از پولی شدن آموزش اعتراض کردند. دانشجویان با شعارهایی مانند «دانشگاه پولکی نمی‌خوایم نمی‌خوایم»، «دانشگاه پولکی، شهریه زورکی»، «دانشگاه یا بنگاه البته بنگاه بنگاه» اعتراض خود را اعلام کردند.
پیش‌ازاین نیز طبق گزارش ایسنا، روز یکشنبه ۸مرداد۱۳۹۶ دانشجویان در تهران تجمع اعتراضی برگزار کردند. بیش از ۶۰ دانشجوی ارشد دانشگاه بهشتی، در اعتراض به بالا بودن شهریه دروس پیش‌نیاز و قانون سنوات تجمع کردند.
روز دانشجوی سال گذشته نیز بیش از ۱۰ دانشگاه، شاهد اعتراض دانشجوها به سیاست‌های آموزشی بودند. دانشجویان دانشگاههای تهران، علامه طباطبایی، شهید بهشتی، خوارزمی، نیشابور، شریف، هنر تبریز، صنعتی ارومیه و نوشیروانی بابل در همین روز برای اعتراض به پولی‌سازی آموزش تجمع کردند.
دانشجویان با سردادن شعارهایی مانند «دانشگاه پول‌گردان، تضعیف زحمتکشان»، «تدبیر این وزارت، علم است یا تجارت؟»، «روند پولی‌سازی نقض قانون اساسی»، «در دانشگاه بیگاری بعد از تحصیل بیکاری»، «منطق سرمایه‌داری؛ استثمار، بیکاری» اعتراض خود را نشان دادند.
همچنین بیانیه مشترکی که توسط ۳۲ شورای صنفی نوشته شده بود در هر یک از تجمع‌های اعتراضی خوانده شد.
مطالبات دانشجویان در این بیانیه شامل «لغو طرح کارورزی»، «افزایش ظرفیت‌های دوره روزانه»، «توقف گسترش ظرفیت‌های پولی»، «انحلال پردیس‌های بین‌الملل»، «توقف واگذاری فضاهای دانشگاهی به کسب‌وکارهای خصوصی و بازگرداندن آن به تشکل‌ها و کانون‌های دانشجویی»، «پوشش کامل خدمات و یارانه دولتی در زمینه تغذیه»، «اسکان و حمل‌ونقل دانشجویان»، «الغای قانون سنوات و حذف قانون تخصیص بودجه دانشجویان بر اساس سنوات»، «حذف تهدیدها و برخوردها در پاسخ به اعتراضات و مطالبات دانشجویی» و البته «بازگشت کامل دانشجویان ستاره‌دار و محروم از تحصیل به دانشگاه‌ها» بود.
حالا حدود یک سال از این مطالبات می‌گذرد و اعتراضات دانشجویان همچنان ادامه دارد و وزارت علوم هیچ اقدامی در ارتباط با کاهش روند سریع پولی‌سازی دانشگاه‌ها نداشته است. این در حالی است که بر اساس آخرین گزارش بانک جهانی، شیب خصوصی‌سازی آموزش در ایران چنان تند شده که گوی سبقت را حتی از کشورهای با اقتصاد بازار ربوده است.
اما جدیدترین بیانه دانشجویی در اعتراض به این روند توسط شورای صنفی دانشگاه صنعتی شیراز در اول آبان صادر شده است که در آن نیز علاوه بر اشاره به مخالفت با پولی‌سازی دانشگاه، تاکید می‌کنند که مواجهه با این مساله شوم جز از طریق حمایت همگانی دانشجویان امکان‌پذیر نیست.
منبع: ایران‌وایر