بند موسوم به ترنس ها که در طبقه سوم بند ۲۴۰ واقع است، دارای ۲ راهروی طولانی و حدود ۴۰ سلول بزرگ است که سرویس بهداشتی و حمام نیز درون سلول ها قرار دارد. درون این سلول ها تختی وجود ندارد. همچنین در هر سلول ۳ دوربین نظارتی تعبیه شده است. اگر به زندانیان تیغ برای زدودن موها داده شود، یک زندانبان مرد در حمام حاضر شده و به بهانه حفاظت از زندانی تمام مدت حمام وی را تحت نظر دارد.
نورا (نام مستعار)، شهروند ترنس جندر، که بیش از ۲ ماه در این بند محبوس بوده، در این باره می گوید: “وقتی به بند ترنس ها می روید، شما حتی نور آفتاب را نمی بینید. بدن انسان نیاز به نور آفتاب دارد. اگر نباشد نیاز دارید که قرص بخورید اما هیچ قرصی در اختیارت قرار نمی دهند. من در مدت بازداشت به غیر از دو باری که با خواهش و التماس به بهداری منتقل شدم، رنگ آفتاب را ندیده بودم. در طول روز می توانستیم طول راهروی ۲۰ متری را بالا و پایین برویم. در هر سلول سه دوربین قرار دارد. اگر حمام هم که می رفتیم دوربین بالای سرمان بود و حتی اجازه استفاه از ژیلت را نداشتیم. اگر ژیلت می دادند یکی از نگهبان ها می آمد و مستقیم کل بدنمان را نگاه می کرد”.
برخی از محبوسین ترنس در بند ۲۴۰ در بازداشت موقت بوده و برخی دیگر در حال تحمل دوره محکومیت خود هستند. این افراد عمدتا به دلیل جرائم عمومی بازداشت شده و متهم به سرقت، حمل و یا استعمال مواد مخدر هستند و یا به دلیل نوع پوشش (پوشش منتسب به زنان برای افراد با مدارک شناسایی مردانه در قوانین ایران جرم انگاری شده است) و یا برقراری رابطه جنسی بازداشت شده اند.
نورا که خود به دلیل برقراری رابطه جنسی بازداشت شده بود در این باره توضیح می دهد: “من به دلیل سکس بازداشت شده بودم. تعداد ما زیاد نبود. در مجموع ۷ یا ۸ نفر بودیم. به ما مداوم توهین می کردند. می گفتند “شما مایه ننگ هستید” و یا “فاسد هستید”. به علاوه فشار روانی زیادی به ما وارد می کردند. برای مثال یک بار یکی از زندانبان ها برای آزار من کاغذی را نشانم داد و مدعی شد که قرار است اعدام شوم”.
این افراد که به فروشگاه و هواخوری دسترسی ندارند، برای گذارندن وقت خود تنها در راهروی بند، حق تردد دارند.
از جمله نقض حقوق زندانیان در این بند، عدم دسترسی به هواخوری و فروشگاه زندان است. زندانیان این بند همچنین از داشتن تلویزیون نیز محروم هستند. ملاقات زندانیان برای جلوگیری از هرگونه تماس با سایرین همزمان با روزهای ملاقات بند امنیتی دو الف است. همچنین دسترسی این زندانیان به بهداری نیز بسیار محدود بوده و تنها یک بار در هفته برای معاینه به بهداری بند ۲۰۹ منتقل می شوند.
برخی از این زندانیان در حال گذراندن دوره های محکومیت ۱ تا ۷ ساله خود هستند. گفتنی است، خرید از فروشگاه زندان تنها از طریق یکی از نگهبان ها و با سفارش قبلی ممکن است.
جواد مومنی، معاون زندان اوین، یکی از افرادی است که حضور مداوم وی در بند و آزار و فحاشی او نسبت به این زندانیان گزارش شده است. همچنین مهدی خدابخشی، نماینده سابق دادستان تهران و دادیار ناظر بر زندان اوین نیز به صورت توهین آمیز با این افراد برخورد می کرده است.
نورا به دلیل افغانستانی بودن خود مشکلات مضاعفی را تجربه کرده بود: “دادیار زیر گوش من می زد و با تحقیر می گفت؛ توی افغانی اومدی این جا کشور ما را خراب کنی؟” و یا می گفت “شما نوادگان شیطان هستید و شیطان شما را به این شکل کرده است”. و یا بازجو در بند ۲۴۱، مدام با خودکار به سر من می زد و می گفت: “شما نجس هستید از ما فاصله بگیرید”.
برقراری تماس تلفنی تنها از اتاق افسرنگهبان و با حضور وی روزی ۲ تا ۱۰ دقیقه برای هر زندانی ممکن است. درباره دسترسی به قرص های هورمونی گزارشات متناقضی وجود دارد. برخی از عدم دسترسی به قرص های هورمونی گزارش می دهند و برخی دیگر از تحویل به موقع قرص خبر می دهند.
لازم به توضیح است که؛ هویت جنسیتی عبارت است از احساس عمیقاً درونی و تجربه فردی از جنسیت که ممکن است با جنس تعیین شده در زمان تولد مطابقت داشته و یا نداشته باشد و شامل حسی شخصی نسبت به بدن است. در صورت همسو نبودن هویت جنسیتی فرد با جنس تعیین شده وی در زمان تولد، هویت ترنس جندر برای وی قابل تعریف است.
اگر چه با فتوایی که آیت الله خمینی صادر کرده بود، هویت افراد ترنس در ایران هرچند با محدودیت های بسیار، به رسمیت شناخته می شود. اما مقامات ایران هنوز هویت ترنس را به عنوان یکی از زیرشاخه های «اختلال جنسیتی» شناسایی و دسته بندی می کنند.
احمد شهید، گزارشگر سابق ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران در چندین گزارش خود به وضعیت نابسامان ترنس جندرها در ایران پرداخته و تاکید کرده است که افراد ترنس در ایران با انواع تبعیض های مضاعف در حوزه بهداشت، شغل و خانواده مواجه هستند. در این گزارش ها از مقامات پزشکی ایران انتقاد شده که افراد را مجبور به انجام عمل تغییر جنس می کنند و تاکید شده که این عمل های جراحی مطابق «هنجارهای پزشکی و حرفه ای» صورت نمی گیرد و در بسیاری موارد با شیوه های استاندارد فاصله دارد.
منبع: هرانا