طی ماه‌های اخیر شمار پناهجویانی که برای عزیمت به کشورهای اروپایی ار ترکیه یا ایران، به صربستان رفته‌اند، افزایش یافته‌است.
شماری زیادی از پناهجویان ایرانی در مرز صربستان و کرواسی در وضعیت “وخیمی” بسر می‌برند. گزارش‌ها حاکی از آن است که پلیس کرواسی در برخی موارد به خشونت متوسل شده و “برخی از پناهجویان مورد ضرب و جرح قرار گرفته‌اند.”
امید فرهاد، اهل مهاباد در کمپی در مرز صربستان-کرواسی اقامت دارد.
این کمپ بنا به گفته وی سه طبقه است و هر طبقه ده اتاق دارد که شمار زیادی از پناهجویان در آنها اسکان داده‌شده‌اند.
امید فرهاد با توجه به مشکلاتی که در ایران برای وی به وجود آمده‌بود، از کشور خارج شده، از وضعیت وخیم پناهجویان می‌گوید: «من در ایران فعال مدنی بودم، ناچارا کشور را ترک کردم و اکنون اینجا در این شرایط وخیم بسر می بریم. وضعیت پناهجویان در کمپ آداشوفسی (مرز صربستان به کرواسی) بسیار اسف‌ناک است، پناهجویانی که همراه با خانواده هستند در اتاق‌های ۱۲ متری که تعدادی تخت دارد ساکن هستند و هر اتاق ۴ خانواده دو تا سه نفری زندگی می‌کنند، وضعیت خوراک بسیار بد است و هوا به شدت سرد شده است و رسیدگی بسیار کند صورت می‌گیرد.»
وی می‌گوید: «بسیاری از پناهجویان بنا به صحبتی نامعلوم که گفته شده‌بود مرزها باز شده به سمت مرز کرواسی عازم شدند. متاسفانه تعداد پناهجوها رو به افزایش است و به هیچ عنوان اجازه نمی‌دهند غذا را به اتاق ببری و به هیچ عنوان هم اجازه خرید نمی‌دهند.»
پناهجویان در کمپ از وضعیت بد اتاق‌ها و لوزام آنجا می‌گویند: «سرویس بهداشتی افتضاح است، آب گرم نیست، هیچ امکاناتی نداریم، درب حمام بسته است و آب آن هم سرد است و مشکلات عدیده‌ای داریم.»
یکی از پناهجویان در ویدئویی که برای کمپین ارسال شده، گفته‌است: «ما از کشور کرواسی درخواست داشتیم که اجازه بدهند از خاکشان عبور کنیم اما به زور ما را برگرداندند و گفتند که باید اینجا بمانید، به ما گفته شده از جنگل بروید، اما انتظار داریم که فقط یک راه برای ما باز کنند که عبور کنیم. حتی یکی از بچه‌ها چاقو خورد یا اجازه ندادند که برای کودکان آتشی روشن کنیم، هوا به شدت سرد است و به خانم‌ها حتی اجازه رفتن به دستشویی داده نشده و کسانی هم که غذا را خودشان خرید کرده‌اند از آنها گرفتند و روز بعد در کارتن تحویل‌مان دادند. همه را با زور و توسل به باتوم در گوشه‌ای جمع کردند.»
این صحبت سعید یکی از پناهجویان است که به شدت نگران وضعیت خود و سایر دوستانش است.
در ویدئوهایی که برای کمپین ارسال شده، جمع زیادی از پناهجویان که در سالنی در انتظار نوبت اسکان در کمپ بسر می‌برند، مشاهده می‌شود.
سمیرا نیز یکی دیگر از پناهجویان در کمپ می‌گوید: «این وضعیت ماست، هوا سرد است، امکاناتی نداریم، آب گرم نداریم، از سقف اتاق‌ها آب می‌چکد و در هر اتاق چهار خانوار زندگی می‌کنند که وضع بدی را برای ما رقم زده‌است.»
براساس منشور “کمیساریای عالی پناهندگان” تمامی افراد از حق خود برای درخواست پناهندگی و جستجوی پناه و مامن مطمئن در یک کشور دیگر، امکان برگشت داوطلبانه به کشور خود یا سکونت در یک کشور دیگر باید برخوردار باشند.
فعالیت‌های کمیساریا بر طبق قوانین و مقررات سازمان در چارچوب کنوانسیون سازمان ملل متحد است.
کمیساریا سازمانی بی‌طرف بوده که حمایت و کمک‌های خود را برای رفع نیازهای پناهندگان بدون توجه به نژاد، جنسیت، دین و دیدگاه‌های سیاسی آنها انجام می‌دهد.
کمیساریا اهمیت ویژه‌ای به نیازهای کودکان داده و همچنین برای ارتقا و کسب حقوق برابر برای زنان و دختران تلاش می‌کند.
گفتنی است؛ سازمان ملل متحد درامور پناهندگان UNHCR بزرگترین و رسمی‌ترین ارگان بین‌المللی درامور ساماندهی و حمایت از پناهجویان و پناهندگان جهان است و فعالیت گسترده‌ای در این خصوص دارد و به مسائل مربوط به پناهندگان رسیدگی می کند.
ترکیه به عنوان یکی از کشورهای پناهنده پذیر دارای کمیساریای عالی پناهندگان و شعبه سازمان ملل در ترکیه فعال‌ترین مرکز این سازمان در خاورمیانه است.
پناهجویان در ترکیه و به خصوص پناهندگان سیاسی، با معضلات بسیاری مواجه هستند از جملە مشکلات پناهجویان بلاتکلیفی و آیندە نامشخص است، تا جایی که حتی کسانی با داشتن قبولی از کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل با بلا تکلیفی طولانی روبرو هستند و سالهاست در شرایط سختی زندگی می کنند.
به گفته برخی از پناهندگان در سال‌های اخیر، مشکلات اقتصادی و گرانی بی‌سابقه پس از کودتای نافرجام در ترکیه، گذران زندگی را سخت‌تر از گذشته کرده است و از سوی دیگر طولانی شدن پروسه پرونده پناهندگان، بخصوص بعداز قبولی و عدم انتقال این نوع پرونده ها به قسمت کشوری و انتقال به کشور امن، باعث اختلال در زندگی بسیار از پناهندگان شده است که همین موضوع باعث افزایش موج پناهندگان و پناهجویان به کشورهای اروپایی از مرز صربستان شده‌است.
اداره گذرنامه وزارت امور خارجه صربستان اعلام کرده که شهروندان ایران از روز سه‌شنبه ۲۴ مهر ۹۷ باید برای سفر به این کشور ویزا دریافت کنند.
لغو روادید بین ایران و صربستان از شهریور۹۶ اجرا شده بود اما به دلیل سفر شماری از اتباع ایران به صربستان و تلاش‌شان برای سفر به دیگر کشورهای اروپا و اخذ اقامت یا پناهندگی، صربستان این تفاهم نامه را لغو و اعلام کرد که اتباع ایران برای ورود به این کشور باید ویزا دریافت کنند.
گزارشی از «داریوش عدیم»