امیر جواهری لنگرودی؛
یادداشت کارگری هفته
جمعه ۲ فروردین تا جمعه ۹ فروردین ۱۳۹۸ برابر جمعه ۲۹ مارس ۲۰۱۹
شماره۱
پیرامون: خامنه ای سال نو را “رونق تولیدی ” نام گذاشت؛ آیا سال جدید با – رونق تولیدی- همراه خواهد بود یا نه؟
جمعه به جمعه ، نو به نو !
به سال ۱۳۹۸ ورود کرده ایم؛ با ادای احترام به تمامی کارگران،معلمان، بازنشستگان وفعالان زنان و دانشجویان وکنشگران زیست محیطی وهمه فعالین مدنی زندانی وادای احترام به خانواده هایشان، که درتمامی سال پشت سرگذاشته، اززندانی به زندانی دیگردرطلب آزادی عزیزانشان بودند. همچنین با اعلان همبستگی با کارگران اخراجی بدلیل مبارزه برای احقاق حقوق برحقشان ، با ابراز همدردی با کارگرانی که ماهها درطلب وصول حقوق های معوقه خود مبارزه کرده و بس هزینه پرداخته ومتقاضیان بازگشت به کارواشتغال، خانواده هایشان که با سفره های خالی سال را تازه می کنند.
سال پیشروی (۱۳۹۸) ، با تمام شواهدی که ازهمه سو نشان اش می رود ، چه مصیبت هولناکی بر سر مردمان ستمدیده مان خواهد آمد، ازاینرو آنچه درسال گذشته برما گذشت وزندگی ما را بس هولناک ترساخت ، سال نو با ضربآهنگ ابعاد فاجعه بارش که ازقبلِ سیل از راه رسیده ، کامِ بخش وسیعی از مردمان رنج وکارجامعه مان را درآستانه سال جدید تلخ نمود؛ رخداد های اسفبارکنونی نشان می دهد، که انگارجای هیچگونه تبریک سال نویی درکارنیست ، شادی و شادمانی بر زبان مردم متبادر نمی گردد!
به ناگزیرتنها برای شما عزیزان رنج و کارجامعه و سفره های خالی مردمان بی چیز؛ خواستار توان تحمل و پایداری همراه با سلامتی، برای یکایک آنان دربرابرآنچه سال ۹۸، درانتظارمان است، امید به آرزوی سرافرازنه می نمایم! پیوسته برآنم فی النفسه امید وآرزوست که عیب نیست تا آدمی در سر بپروراند!
ای خزان های خزنده در عروق سبز باغ
کاین چنین سرسبزی ما پایکوبان شماست
از تبار دیگریم و از بهار دیگریم
می شویم آغاز از آن جایی که پایان شماست !
محمد رضا شفیعی کدکنی
باپشت سرگذاشتن تعطیلات نوروزی و سیزده سال، به استقبال روزجهانی کارگر، اول ماه مه ، خیز بر می داریم . باشد که ۱۱ اردیبهشت روزجهانی کارگر، وسعت همگرایی، وهم پوشانی ، اتحاد عمل پایدار و همبسته بین اردوی میلیونی توده رنج و کار جامعه ما تنها و تنها با اتحاد معنی یابد و به هرسطح ازافتراق ، پشت کرده و با افق اتحاد عمل وسیع برای اول ماه مه امسال گام برداریم.
چه نیگ گفته اند: سالی که نکوست ازبهارش پیداشت.سال بس سخت وپُرتعبی دربرابرتوده کارگران ایران قد کشیده است.!هم اکنون بخش های وسیع زمین های شمالی مازندران تا پائین پای آن گیلان ، خطه وسیع آذربایجان ، شهرهای مختلف استان مرکزی، شهرستان قم، استان بزرگ لرستان و مناطق عشایری استان خرم آباد و فارس، الیگودرز، خود شیراز، سیل به طرف جنوب راه افتاد وبه شهرمقاوم شوش نیزورود نمود. روزهای آغازین سال ۱۳۹۸، سیل درطول مسیر، هرچه که بُود با خود بُرد، آنجا که خواست! کمتر انسان شرافتمندی است ، آنگاه که تصاویروفیلم های شبکه مجازی را می بیند، دربرابروسعت رخداد ازدرون نگرید !
برپایه خبررئیس سازمان مدیریت بحران کشورطی چند سال گذشته ،حضرات باامضای تفاهم نامه با حوزه برای کاهش بلایای طبیعی ، می خواستند سلامی جامعه را تضمین کنند! درخبرمربوطه آمده است :« معاون وزیر کشور و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، ازامضای تفاهم نامه باحوزه علمیه برای کاهش بلایای طبیعی خبر داد و خاطرنشان کرد:« در مرحله اول با حوزه‌های علمیه قم، مشهد، اصفهان و شیراز تفاهمنامه همکاری امضا کردیم تا از حوزه‌های علمیه برای به کارگیری نقش معنویت در کاهش بلایای طبیعی استفاده شود.»، بدین ترتیب حکومتی که مردم را به مصیبت گرفتارساخته با این تفاهم نامه، عوض جلوگیری ازهر رخداد طبیعی ، مردمانش را دربرابر مصیبت بیش ازپیش رها می سازد !
چند سالی است که خامنه ای با نام گذاری سال در مضمون شعار: ” اقتصاد مقاومتی ، تولید و اشتغال” برای سال ١٣۹۶ و سال بعد ۱۳۹۷ سرفصل جدیدی را با عنوان سال ” حمایت از کالای ایرانی ” معنی کرد . ما شاهد این بودیم که در دولت روحانی، نه اشتغال کافی و وافی و درخوری تراشیده شد ، نه تولیدی افزایش یافت و اقتصاد مقاومتی در اساس محلی از اعراب نیافت. در سال ۹۷ نیز نه چرخشی در گشایش روند به تزاید تولید داخلی دیده شده ، نه وسعت توسعه اقتصاد کالای داخلی و حمایت کالای ایرانی رو به رواج افتاد. آنچه وسعت یافت امر واگذاری ها از دولت به بخش خصوصی و پُربار ساختن خصولت پروری صنایع و دستبرد به اموال عمومی بوده است. آنچه را که طی سال های ۹۶و۹۷؛ شدهدش بودیم؛ سال هایی بودند که در حوزه اقتصاد ، سیاست و در حوزه معیشستی خاصه امنیت شغلی و دیگر عرصه های زندگی مزد بگیران ؛ هیچکدام از وعده هایی که دولت روحانی داده بود، عملی نشد که هیچ ، بلکه در عوض به اردوی میلیونی کارگران همه جا تعرض و فشار وارد گردید که هردو سال، بسان ویران سرایی بیش نبوده است . حال با این شمای پشت سر گذاشته وارد سال “رونق تولیدی” می شویم .
از روز دوم عید شاهد شدیم که با دریافت این شعار تولید انواع بنرها و بروشورهای تبلیغاتی دستگاههای حکومتی حداقل درآغازین روزهای سال آنچنان “رونق” گرفت که رنگ و پارچه و پرده نویس برایش کم آوردند. شاهد این هستیم که بازار مجیزگویان و کاسه لیسان عوامفریب هم با گشاد دستی هرچه تمامتروسعت گرفت و خبرگزاری های رسمی رژیم ایلنا ، ایسنا، مهر ، تسنیم ، روزنامه های اقتصادی کشور، مقاله پشت مقاله به شکل کیلویی چند تومان ، نوشته می شود . اما رونق تولید واقعی درکشور محال است که طی سال ۹۸ شکل و شمایل رو به رونقی بر خود گیرد.
چرا که اساسا “رونق تولید” با وجود محاصره گسترده اقتصادی و تحریم وسیع شبکه های بانکی، قاچاق گسترده کالاها توسط عوامل خانه خراب کن سپاه پاسداران ، واردات محور بودن کل اقتصاد دولتی و خصوصی، وابستگی به صادرات نفت و مواد خام، و آن بلایی که بر سر فروش نفت وارد ساختند، نرخ بالای بهره بانکی، خصوصی وخصولتی سازی های بی مهار،ادامه سرکوب وحشتناک مزدی کارگران و مزدبگیران وانبوهی ازفاکتورهای منفی تاثیرگذاردیگر بر وضع اقتصاد بحران زده کشور، در سال جدید ” رونق تولید” ی درعرصه اقتصادی کشورما، امکان پذیر نیست.
این گونه نام گذاری آدم را به یاد ابلاغیه “سند الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی ” خامنه ای می اندازد که ۲۲ خرداد ۹۷ ، برای پنجاه (۵۰) سال آینده، از سوی ایشان منتشر شد. خامنه ای در آن تاریخ از همگان خواستند :” تا با مشورت مراجع مندرج در ابلاغ، نظرات و پیشنهادهای تکمیلی را دقیقاً بررسی و بهره‌برداری کند و نسخه ارتقاءیافته الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را حداکثر ظرف دو سال آینده برای تصویب و ابلاغ ارائه نماید.” خامنه ای همه ” دستگاه‌ها، مراکزعلمی، نخبگان و صاحب‌نظران را به بررسی عمیق ابعاد مختلف سند تدوین‌شده و ارائه‌ی نظرات مشورتی جهت اصلاح یا تکمیل و ارتقای این سند بالادستی فراخواندند” خبرفوق اعلام می دارد :” اجرای این سند قرار است از ابتدای قرن پانزدهم هجری شمسی (سال۱۴۰۰)، با سرعت مطلوب آغاز و امور کشور بر مدار آن قرار گیرد”. در این سند آمده است: ” تا سال ۱۴۴۴ ایران به پیشتاز در تولید علوم انسانی اسلامی و فرهنگ متعالی در سطح بین‌المللی تبدیل شده و در میان پنج کشور پیشرفته جهان در تولید اندیشه، علم و فناوری جای گرفته و از اقتصادی دانش‌بنیان، خوداتکا و مبتنی بر عقلانیت و معنویت اسلامی برخوردار، و دارای یکی از ده اقتصاد بزرگ دنیا است. تا آن زمان، سلامت محیط زیست و پایداری منابع طبیعی، آب، انرژی و امنیت غذایی با حداقل نابرابری فضایی در کشور فراهم شده؛ کشف منابع، خلق مزیت‌ها و فرصت‌های جدید و وفور نعمت برای همگان با رعایت عدالت بین نسلی حاصل شده است. فقر، فساد و تبعیض در کشور ریشه‌کن گردیده و تکافل عمومی و تأمین اجتماعی جامع و فراگیر و دسترسی آسان همگانی به نظام قضایی عادلانه تأمین شده است.” بعبارتی درسند رهبر فرموده آمده است : ” در سال ۱۴۴۴ ایران از نظر سطح کلی پیشرفت و عدالت، در شمار چهار کشور برتر آسیا و هفت کشور برتر دنیا شناخته می‌شود و دارای ویژگی‌های برجسته جامعه اسلامی و خاستگاه تمدن نوین اسلامی ایرانی است.”( ۱) البته خامنه ای چگونگی رسیدن به این ” برتر” ی را توضیح نمی دهد ولی بودجه کلانی دراختیار دستمال بدستان ریز و درشت خود گذارده یعنی همه آن ” دستگاه‌ها، مراکز علمی، نخبگان و صاحب‌نظران ” کاسه لیسی که با ادعای شفاف سازی تا به امروز همه و همه دست اندر کارند و مجموعه کارهایشان هیچ ضمانت اجرایی هم نداشته و ندارد.
این پرسش همواره بر تارک پرسش ها نقش می بندد: رهبری که توان باز پرداختن و متحقق کردن دو شعار ابتدای سال خویش مبنی برجاری نمودن ” اقتصاد مقاومتی ، تولید و اشتغال” سرفصل ادعایی سال بعدی اش یعنی ” حمایت ازکالای ایرانی ” تا به امروزنداشته و ندارد. چگونه و برچه پایه ای به سمت شعار “رونق تولید” میرود؟ دولت کارگذار ایشان با همه حشم وعمله واکره ریز و درشتش تا به امروز نتوانستند درعمل اجتماعی این شعار ها را معنی کنند بلکه به اتفاق هم ، جامعه را به گند کشیدند. حالا هم ” رونق تولید”ی را پیاده نکرده ، دارند برای پنجاه سال آینده مملکت نقشه میریزید و همه دستگاه مملکت را پشت خود به خط می نمایند که جامعه ایران را درسال ۱۴۴۴ازنظرسطح کلی پیشرفت وعدالت، “در شمار چهارکشور برتر آسیا ” و ” هفت کشور برتر دنیا ” به جهانیان بشناسانند؟ جاهل های ما می گویند: خواب دیدید خیر باشد. مردم ما از دست یکایک شما و وعده و عید هایتان به تنگ آمدند و حاضرند که جامعه به همان سطح اول انقلاب بر گردد تا از شر وجودی شما ها راحت گردند.
دربازخوانی سند یادشده، شاید بد نباشد بپرسم : آیا می توان تفاوت معنایی بین الگوی راهنمای خامنه ای که مدعی حرکت به سوی تمدن نوین اسلامی است با ادعاهای محمدرضا پهلوی را که مدعی حرکت به سوی یک تمدن بزرگ بود، جست؟ شاه هم گفته بود : ” من بخوبی دورنمای روشنی از مملکت می بینم که درآن ملتی آزاده ، مرفه ، خوشبخت و ثروتمند زندگی می کند . من مردمی را می بینم که پیشرفت سریع آنها سایر ملل را به تعجب انداخته است.” (۲) و یا اینکه محمدرضا شاه بعد تر اعلام می دارد: ” نقش ایرانیان در گسترش تمدن بزرگ اسلامی نقشی است که اختصاصأ شایان ذکر است. از همان هنگامی که پیامبر بزرگ اسلام به دانش دوستی ایرانیان به صورتی بسیار تجلیل آمیز اشاره فرمود، در واقع ایفای این رسالت در جهان اسلام برای مردم ایران نوعی فریضه مذهبی به شمار آمد. این وظیفه پر افتخار را نبوغ ایرانی در تمام طول تاریخ اسلام تا به امروز با حد اعلای علاقه و ایمان انجام داده، چنان که میراث تمدنی ایرانی مسلمان به صورت جزء تجزیه ناپذیری از میراث تمدن اسلامی در آمده است.” (۳) در پاسخ به پرسش فوق باید واقعبینانه گفت : چنانچه آرزوهای تمدنی محمدرضا پهلوی پیش روی گذاشته شود، تفاوت افق تمدنی برآمده از سند الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت، هیچ تفاوت مضمونی با هم ندارند. این سخن گزاف نیست،آنانی که سودای تدوین کلان‌برنامه پیشرفت دارند باید ناگزیر تاریخ بدانند و تاریخ بخوانند و از ظرفیت بالا و قدرناشناخته دانش‌آموختگان رشته تاریخ در این مسیر بهره ببرند. نه اینکه خود را عقل کل بشناسند و سند خود را الگوی راهواری بپندارند که می تواند ازامروز برای پنجاه سال آینده مملکت جاده باز نماید. یک نمونه از “گزارش جهانی سعادت”منتشره روز سه شنبه، ۲۸اسفند، برای سال میلادی جاری منتشر شد که بنا بر رتبه بندیهای آن، فنلاندی ها در صدر جدول مردمان “باسعادت” قرار دارند و اهالی سودان جنوبی در قعر جدول. ده کشور نخست “باسعادت” در این رتبه بندی عبارتند از: فنلاند، دانمارک، نروژ، ایسلند، هلند، سوئیس، سوئد، نیوزیلند، کانادا و اتریش. ایالات متحده در رتبه یازدهم قراردارد وازسال گذشته یک پله تنزل داشته است. پایین ترین رتبه مربوط به سودان جنوبی(رتبه ۱۵۶) است. یک پله بالاتراز سودان جنوبی، جمهوری آفریقای مرکزی و در رتبه بالاتر افغانستان(۱۵۴) و بعد از آن چندین کشور آفریقایی قرار گرفته اند. ایران در جدول شاخص سعادت کشورهای جهان، امسال در رتبه ۱۱۷ جای گرفته است. این شاخص برای ایران درسال گذشته میلادی، ۱۰۶بود که درنتیجه یازده پله سقوط کرده است. ایران درسال ۲۰۱۶،در جایگاه ۱۰۵ قرارداشت. موسسه تهیه کننده این گزارش، زمینه هایی چون ثروت، امید به زندگی، فساد، آزادی و شاخص های دیگر مهم کیفیت زندگی را در۱۵۶کشور بررسی کرده است. وقتی ما امروز اینیم با این حکومت و با این ضریب بیخردی که دررهبری اش سراغ داریم ، پنجاه سال دیگر به قعر جدول سقوط خواهیم کرد!
در برابروضعیت نامناسب اقتصادی کشوراسحاق جهانگیری که هم زمان “فرمانده ستاد اقتصاد مقاومتی” است، چندی پیش طی سخنانی گفت: « رئیس جمهوری دستور داده است که تا پایان سال آینده بنگاه‌های اقتصادی واگذار شوند و در حال حاضر نکته منفی اداره بنگاه‌ها این است که میلیاردها تومان منابع کشور با بازده اندک اداره می‌شوند.»
جهانگیری با یادآوری واگذاری زیرمجموعه بزرگی از بنگاه‌های اقتصادی زیر نظر وزارت کار تا پایان سال ۹۸ به بخش خصوصی تصریح کرد: « امروز هزاران میلیارد تومان از منابع کشور در اختیار این بنگاه‌ها قرار دارد، اما بازدهی آنها بسیار پایین است.» معاون اول حسن روحانی با بیان اینکه “بنگاه‌های کشور بد اداره می‌شوند و این در بنیادها، آستان‌ها و شرکت‌های دولتی هم مشهود است”، افزود: «با وجود سرمایه کشور در این بنگاه‌ها که توقع داریم از چند ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌ای که در آنها وجود دارد دولت از سود آن بهره ببرد، در آخر دیده می‌شود که کمک دولتی نباشد از پرداخت حقوق خود عاجز هستند.»( ۴) جدا از این ما شاهد این هستیم که بحران های فزاینده ازقبیل: بحران مسائل زیست محیطی- ورشکستگی صندوق بازنشستگی- بودجه دولت- سقوط نظام بانکی و بیکاری فزاینده وتحریم ها و… بعنوان ابرچالش ها کشور ما را فرا گرفته است و همچنان فزونی می یابد.
جمعبندی:
همین الگوی پنجاه سال آینده که ازخرداد ۹۷، ازاندیشه داهیانه آقا تراوش کرد. عده زیادی کارشناس درسایه نشسته اند و دارند از الگوی راهنمای حضرت آقا، نشخوار می کنند .ازامروز هم همه برادران قاچاقچی برای دریافت تسهیلات بانکی و وام بدون بهره ، صف کشیده اند و اعلام می دارند که سال سالِ رونق تولید است. هم اینان با سهم خواهی خود از بانکها و ارز دولتی ،چه رکوردها که در اختلاس به مانند سال گذشته جابجا نگردانند.
برای چرخش تولید و رونق آن بلایی که طی سال های گذشته عملا سَرِ نیشکر هفت‌تپه وفولاد اهواز، هپکو ، ماشین سازی تبریزو… و سفره یکایک کارگرانش آورده اند،هیچ بعید نیست با شعارسالِ رونق تولید، با وسعت یافتن بخش خصوصی و خصولتی ، سراسرکشورما را فرا نگیرد؟
دربرابر سال ” رونق تولید”ی، مورد ادعای خامنه ای، این بیشمارپرسش ها مطرح است : تولید با کدوم مواد اولیه، باید فراهم آید ؟ سال ۹۷ بیش از نیم میلیون نفر در بخش قطعه سازی بدلیل نداشتن مواد اولیه کار خود را از دست دادند و امنیت شغلی آنان به خطر افتاد و به ارتش میلیونی بیکاران کشور افزوده شدند. در شرایطی که بیش از هزاران کارخانه از گردش تولید بازماندند، با کدام کارخانه و واحد تولیدی باید رونق تولید معنی پیدا کند ؟ وقتی میزان بیکاران جامعه به مرز سونامی دو رقمی بالای یازده میلیون نفر رسیده اند. جدا ازاین مخالفان یا منتقدان دولت از آمار “واقعی” تا ۱۵ میلیون “بیکارپنهان” درایران خبر می‌دهند. مرکز پژوهش‌های مجلس پیش‌بینی کرده بود که نرخ بیکاری در سال ۱۴۰۰ در “سناریوی خوش‌بینانه” به حدود ۱۶ درصد و در “سناریوی بدبینانه” به حدود ۲۶ درصد خواهد رسید. قرار گرفتن صندوق‌های بازنشستگی در آستانه ورشکستگی، ناتوانی دولت بدهکار در پرداخت مخارج جاری، وجود ۱۲ میلیون نفر زیر خط فقر و ۲۵ تا ۳۰ میلیون نفر زیر “خط نسبی فقر”، ازجمله جلوه‌های ابرچالش‌ها در ایران هستند. چگونه رونق تولید را شاهد می گردیم ؟
فرض کنیم که تولید کافی و وافی به حول قوه جد آقا هم سازکردیم ، وقتی در سطح بازار جهانی در تحریم هستیم ،میخواهیم کجا و در کدام بازارو با کدام رابطه تجاری آنرا بفروش برسانیم؟ حالا بفرض اینکه کالای تولید شده مان را فروختیم ،چگونه می خواهیم ، پولش را به ایران برگردانیم ؟
یک شعاع العمل خامنه ای وعرضه سیاست گذاری هایش ازمدتها قبل برای زمینه چینی سال رونق تولید مشخص بود و آن اینکه ایشان با انتصاب رئیسی قاضی قتل عام ها به ریاست قوه قضایئه و با درآغوش کشیدن بشاراسد،قاتل هزاران هزار سوریه ای و با واگذاری نشان ذوالفقار به قاسم سلیمانی و با افزایش بودجه سپاه و دهها بنیاد و ابنیه و با فربه کردن ائمه جماعات، پیشاپیش سال رونق سرکوب را جایگزین سال رونق تولید نمود و کشور را به فنا برد و من در نطقه آغازین این یادداشتم آورده ام : چه نیک گفته اند : سالی که نکوست از بهارش پیداست!
منابع :
(۱) (خبرگزاری مهر،فراخوان رهبرانقلاب برای الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت ، یکشنبه۲۲ مهر۱۳۹۷)
https://www.mehrnews.com/news/4429738
(۲) – (گزیده سخنان شاه ، ص ۱۷، ۳ آبان ۱۳۳۸)
(۳) – (به سوی تمدن بزرگ، صص ۲۳۳ـ۲۳۴)
( ۴)- ( خبرگزاری دویچه وله فارسی،جهانگیری: بیکاری و کاهش خرید کشو را تهدید می کند ، ۲۱ آبان۱۳۹۷)